Writer/Artist: Scott McCloud

Format: Original graphic novel

First Published: 1993 (από την Tundra Press)

HarperCollins

ΙΣΤΟΡΙΑ: Ο Scott McCloud απευθύνεται στον αναγνώστη και προσπαθεί να μιλήσει για πράγματα που, αν και φαίνονται απλά, είναι ιδιαίτερα περίπλοκα. Τί είναι τα comics; Τί είναι αυτό που μας κάνει να ταυτιζόμαστε τόσο πολύ με τα cartoons; Τί συμβαίνει ανάμεσα στα panels και πόσο διαρκεί κάθε ένα από αυτά; Πώς απεικονίζονται σε ένα στατικό, οπτικό μέσο, όπως τα comics, η κίνηση ή τα συναισθήματα; Είναι δυνατό τα comics να απευθυνθούν σε όλες μας τις αισθήσεις; Πώς συνδυάζονται εικόνα και λόγος και πώς μπορεί να ενταχθεί, μέσα στα πλαίσια της Ιστορίας της Τέχνης, η παρουσία των comics στον 20ο αιώνα;

ΤΙ ΜΑΣ ΑΡΕΣΕ: Αν φοβόσαστε ότι (με βάση τα παραπάνω) το UNDERSTANDING COMICS είναι ένα δαιδαλώδες και "βαρύ", δυσκολοδιάβαστο βιβλίο, με μπόλικες δυσνόητες ακαδημαϊκές έννοιες, κάνετε λάθος. Ο McCloud καταφέρνει αυτό που μόνο όσοι κατέχουν εξαιρετικά το αντικείμενο τους μπορούν. Να μιλάει, δηλαδή, για πράγματα που, όπως αποδεικνύεται, δεν είναι καθόλου απλά, με τρόπο απλό και σαφή, έτσι ώστε να γίνεται κατανοητός και από τον πλέον αμύητο. Επιπλέον, το χιούμορ του δημιουργού κάνει την ανάγνωση του βιβλίου τόσο ξεκούραστη και ευχάριστή, ώστε να μη δημιουργείται κανένα συναίσθημα "κόπωσης" στον αναγνώστη, παρά τον όγκο πληροφορίας που απορροφά.

Σημαντικότερο, ίσως, και από τα ερωτήματα που απαντά ο McCloud, είναι το γεγονός ότι τα θέτει. Το σίγουρο είναι ότι ο αναγνώστης κατανοώντας τους "μηχανισμούς" του Μέσου και συνειδητοποιώντας το πόσο πολύ είναι συμμέτοχος με το δημιουργό, δεν πρόκειται να ξαναδιαβάσει πια comics με τον ίδιο τρόπο. Η "αποκάλυψη" αυτή των μικρών και μεγάλων "μυστικών" των comics δεν κλέβει τίποτα από τη μαγεία τους, αλλά αντίθετα κάνει ακόμη πιο φανερό το πόσο υπέροχο μέσο είναι και το πόσες πολλές δυνατότητες έχουν.

Ιδιαίτερη σημασία έχει πως ο McCloud αποδεικνύει έμπρακτα την εμπιστοσύνη του στο Μέσο, αφού δεν καταφεύγει στο προφανές: να γράψει, δηλαδή, ένα "βιβλίο" για τα comics, αλλά επιλέγει να χρησιμοποιήσει το ίδιο το Μέσο για να μιλήσει για αυτό.

ΤΙ ΜΑΣ ΕΝΟΧΛΗΣΕ: Είναι φυσικό, σε ένα βιβλίο που αναλύονται θεωρίες για μια Τέχνη, να βρίσκει κανείς πράγματα με τα οποία διαφωνεί. Κάτι τέτοιο, όμως, δεν ενοχλεί, αλλά "στρώνει" το έδαφος για γόνιμες συζητήσεις.

ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ: Χρησιμοποιώντας ως αφετηρία το COMICS AND SEQUENTIAL ART του Will Eisner, o Scott McCloud δημιούργησε ένα πολύ σημαντικό και πρωτοποριακό έργο. Ένα comic που μιλά για τα comics, για τους "μαγικούς" τρόπους με τους οποίους λειτουργούν και για το πως δημιουργός και αναγνώστης συνεργάζονται, ώστε το όραμα του πρώτου να φτάσει στον αποδέκτη του.

Είναι λογικό ότι παρουσιάζοντας τις απόψεις του και τη θεωρία του για το πως λειτουργούν τα comics, ο McCloud βρήκε αρκετές διαφωνίες και προκάλεσε ποικίλες συζητήσεις. Αποτελεί, πάντως, μέχρι και σήμερα, ένα από τα σημαντικότερα έργα αναφοράς, όταν αναφερόμαστε στη θεωρία του Μέσου.

ΠΑΡΑΛΛΗΛΗ ΠΡΟΤΑΣΗ: Το μοναδικό (ίσως) εξίσου σημαντικό έργο πάνω στη θεωρία του Μέσου είναι το προγενέστερο COMICS AND SEQUENTIAL ART του Will Eisner, που αποτελεί και την κύρια αναφορά του Scott McCloud, ο οποίος συνέχισε να ασχολείται με το θέμα, δημιουργώντας τα επόμενα χρόνια τα REINVENTING COMICS (2000) και MAKING COMICS (2006). Αν σας ενδιαφέρει να δείτε τις ικανότητες του Scott McCloud στο storytelling, καλά θα κάνετε να αναζητήσετε το εξαιρετικό ΖΟΤ!