Writer/Artist: Milo Manara

Format: Album

First published: 1999

Greek edition: -

English edition: TO SEE THE STARS - THE URBAN ADVENTURES OF GIUSEPPE BERGMAN (NBM/Eurotica)

Mondadori

ΙΣΤΟΡΙΑ: Ο Τζιουζέπε Μπέργκμαν, ο περιπλανώμενος αστός "ήρωας" και alter ego του διάσημου Ιταλού δημιουργού, ξεκινά, για μία ακόμη φορά, ένα αλλόκοτο και σουρεαλιστικό ταξίδι στους δρόμους της Τέχνης και της Ιστορίας, έχοντας για συνοδοιπόρο του μια πανέμορφη και αισθησιακή (Ω! Τί έκπληξη!) νεαρή δίχως όνομα, της οποίας την "κηδεμονία" αναλαμβάνει, χωρίς τη θέληση του, από τον ετοιμοθάνατο φίλο της. Με φόντο τη Μητρόπολη του 20ου αιώνα και έχοντας να αντιμετωπίσει την κρίση ταυτότητας της νεαρής κοπέλας -η οποία περιφέρεται υιοθετώντας τις προσωπικότητες διαφόρων γυναικών, όπως αυτές απεικονίζονται σε διάσημους πίνακες ζωγραφικής- ο Μπέργκμαν βιώνει τη γυναίκα ως Τέχνη και ως σύμβολο διαμέσου των αιώνων και αποπειράται να κατανοήσει τη θέση και το ρόλο της στο σύγχρονο κόσμο.

ΤΙ ΜΑΣ ΑΡΕΣΕ: Το γεγονός ότι ο Τζιουζέπε Μπέργκμαν, παρά τα χρόνια που έχει στην πλάτη του, εξακολουθεί να μας ταξιδεύει σε κόσμους που ο μέσος αναγνώστης δύσκολα θα προσέγγιζε. Κάθε άλμπουμ της σειράς αποτελεί και μια άτυπη μελέτη του συγγραφέα πάνω στην τεχνική της αφήγησης, της απεικόνισης, της ταυτότητας, της σχέσης δημιουργήματος και δημιουργού, της σχέσης δημιουργού και αναγνώστη. Δίχως να καταλύει τους κυρίαρχους κανόνες που "επιβάλει" η Τέχνη των comics, σε σχέση με τη δομή και τον τρόπο αφήγησης μιας ιστορίας, ο Milo Manara πειραματίζεται, τόσο αφηγηματικά όσο και εικαστικά, καταλήγοντας πάντα στη δημιουργία ενός άλμπουμ που λειτουργεί σε πολλαπλά επίπεδα και παρέχει μια, όσο το δυνατό, πιο ολοκληρωμένη αναγνωστική εμπειρία. Κάθε ένα από τα άλμπουμ με πρωταγωνιστή τον Τζιουζέπε Μπέργκμαν ξεδιπλώνει μια νέα και πιο φιλοσοφημένη πτυχή του Manara, ο οποίος φαίνεται να ξεφεύγει για λίγο από τα ερωτικά και λάγνα τερτίπια των ηρωίδων του, αλλά καταφέρνει πάντα να διατηρεί στο ακέραιο τον αισθησιασμό που χαρακτηρίζει το έργο του.

Στο A RIVEDER LE STELLE, η ηρωίδα χωρίς όνομα θα μπορούσε να ιδωθεί ως το σύνολο των πρωταγωνιστριών της Ιστορίας της Τέχνης, ως κάθε γυναίκα που απεικονίζεται σ' ένα πίνακα ζωγραφικής ή πρωταγωνιστεί σε ένα λογοτεχνικό κείμενο. Κατά τον everyman της Μεσαιωνικής Λογοτεχνίας, η νεαρή πρωταγωνίστρια της ιστορίας μας, αναζητά την ταυτότητα της, αλλά και το νόημα της ζωής, μέσα στο σύγχρονο κόσμο, ασκώντας ταυτόχρονα κριτική στα ήθη και τις αξίες της εποχής. Για εκείνη, η αριστοτελική "μίμηση" επικεντρώνεται σε πίνακες ζωγραφικής με θέμα τους γυναικείες μορφές, οι οποίες, είτε άγγιξαν τη σφαίρα του μύθου (η βασίλισσα Πασιφάη στα φρέσκο της Πομπηίας), είτε αποτέλεσαν πρότυπα ομορφιάς (η αναδυόμενη Αφροδίτη του Boticelli), είτε θυματοποιήθηκαν μέσα από τα έργα του Shakespeare, του Dante, του Tintoretto, του Van Dyck, του Doré. Η μίμηση, όμως, της ηρωίδας του Manara δεν είναι ούτε "ωραία" ούτε "τελεία", αλλά στιγματίζεται από την απόγνωση και την αδυναμία εύρεσης ταυτότητας. Η Μητρόπολη του 20ου αιώνα, απειλητική, σκληρή και ξένη, ισοπεδώνει μέσα στα τείχη της κάθε απόπειρα διαφοροποίησης και ελεύθερης έκφρασης και με άξονα την εμμονή της αναζήτησης "του έρωτα και του χρήματος", καταρρακώνει ήθη και συνειδήσεις, έχοντας ως αρωγό της την κοινωνική ανισότητα και τους κάθε λογής εκφραστές της.

Η πρωταγωνίστρια της ιστορίας είναι καταδικασμένη. Οι απεγνωσμένες προσπάθειες του Τζιουζέπε Μπέργκμαν, ο οποίος λειτουργεί άλλοτε ως καταλύτης, άλλοτε ως θεατής και άλλοτε ως η φωνή της λογικής του αναγνώστη, παρέχουν μόνο προσωρινές λύσεις και σταδιακά οδηγούν στη "Νήσο των Νεκρών" του Böcklin, όπου επιχειρείται να δοθεί η απαιτούμενη κάθαρση στα όρια μιας άλλης διάστασης. Το τέλος που δίνει ο Manara στην ιστορία του, σηκώνει πολλές ερμηνείες, οι οποίες, κατά τη γνώμη μου, είναι άτοπο να δοθούν εδώ. Αυτό που απομένει είναι ένα αίσθημα ανάμικτης αισιοδοξίας και απαισιοδοξίας που ανεβάζει το άλμπουμ σε ένα άλλο επίπεδο και το μετατρέπει σε μια καθ' όλα πλήρη αναγνωστική εμπειρία.

Εικαστικά, ο Manara βρίσκεται σε μεγάλη φόρμα. Το εξ ολοκλήρου ζωγραφικό του σχέδιο και οι εμβόλιμες φωτογραφίες έργων ζωγραφικής και χαρακτικής, σε συνδυασμό με την πάντα αισθησιακή σχεδιαστική του γραμμή, δένουν απόλυτα με το σουρεαλισμό και τους φιλοσοφικούς προβληματισμούς του κειμένου και αναδεικνύουν το τελικό αποτέλεσμα. Τα σχεδόν μουντά χρώματα που χρησιμοποιεί ο δημιουργός, όλα αποχρώσεις του καφέ, του μπλε και του γκρίζου, εντείνουν την απόκοσμη ατμόσφαιρα της ιστορίας και βυθίζουν τον αναγνώστη σ' ένα κόσμο όπου συγκρούονται η λογική με το παράλογο, το υλικό με το αϋλο, το πραγματικό με το φανταστικό.

ΤΙ ΜΑΣ ΕΝΟΧΛΗΣΕ: Όπως καταλαβαίνετε η ερώτηση είναι ρητορική. Το άλμπουμ, αν ιδωθεί μεμονωμένα, είναι άψογο. Σε σύγκριση με τα προηγούμενα άλμπουμ της σειράς, εννοείται πως δεν ξεπερνά το ΟΝΕΙΡΟ, ΙΣΩΣ, το magnum opus του δημιουργού, αλλά ούτε και το personal favorite ΜΕΡΑ ΟΡΓΗΣ 2. Για την ακρίβεια, δεν ξεπερνά κανένα από τα προηγούμενα, αλλά, αν αναλογιστεί κανείς την αδιάφορη παραγωγή του Manara κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '90, είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι σεβάστηκε απόλυτα το χαρακτήρα του Μπέργκμαν και δημιούργησε μια τόσο καλή ιστορία.

ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ: Το A RIVEDER LE STELLE είναι το μόνο άλμπουμ της σειράς που δεν έχει κυκλοφορήσει, μέχρι τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, στη χώρα μας, γι' αυτό και επιλέχθηκε για το συγκεκριμένο Comicdom Files. Όσοι γνωρίζετε τον Milo Manara από τις ερωτικές του ιστορίες (φαντάζομαι οι περισσότεροι, αν όχι όλοι), έφτασε η στιγμή να ρίξτε μια ματιά και στα άλμπουμ που τον τοποθέτησαν στο πάνθεον των Ευρωπαίων δημιουργών. Προτείνεται, ανεπιφύλακτα, ολόκληρη η σειρά, ιδιαίτερα σε όσους αρέσουν οι ιστορίες που κινούνται σε πολλαπλά επίπεδα ανάγνωσης.

Collector's Data

- Η σειρά με τις περιπέτειες του Τζιουζέπε Μπέργκμαν περιλαμβάνει έξι, μέχρι στιγμής άλμπουμ, από τα οποία τα πέντε έχουν, ήδη, μεταφραστεί στα ελληνικά. Πιο συγκεκριμένα:

- H.P. ΚΑΙ ΤΖΙΟΥΖΕΠΕ ΜΠΕΡΓΚΜΑΝ, Βαβέλ, 1986
- ΜΕΡΑ ΟΡΓΗΣ, Βαβέλ, 1988
- ΜΕΡΑ ΟΡΓΗΣ 2 - ΤΟ ΤΕΛΟΣ, Βαβέλ, 1990
- ΟΝΕΙΡΟ, ΙΣΩΣ, Βαβέλ, 1993
- Η ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΤΟΥ ΤΖΙΟΥΖΕΠΕ ΜΠΕΡΓΚΜΑΝ, περιοδικό 9 (#231-234), 2004

- Το άλμπουμ A RIVEDER LE STELLE, δεν έχει κυκλοφορήσει, μέχρι στιγμής, στα ελληνικά ενώ και τα προηγούμενα άλμπουμ, με εξαίρεση την ΟΔΥΣΣΕΙΑ που είναι πιο πρόσφατη, είναι σχετικά δύσκολο, (έως και πολύ) να βρεθούν. Εδώ και δύο εβδομάδες, όμως, η εφημερίδα ESPRESSO, στο φύλλο του Σαββάτου, δίνει ως δώρο ένα άλμπουμ του Milo Manara. Με εξαίρεση την χαμηλή ποιότητα χαρτιού, πρόκειται για προσεγμένες εκδόσεις, σε μεγάλο format, τις οποίες, όσοι θέλουν να έχουν μια, σχετικά, ολοκληρωμένη εικόνα των comics του Manara, αξίζει να αναζητήσουν. Το θετικό, επίσης, είναι πως στους τίτλους που έχουν ανακοινωθεί περιλαμβάνονται και τα προαναφερόμενα, δυσεύρετα, άλμπουμ, καθώς και ένα ή δύο που δεν έχουν κυκλοφορήσει ποτέ στη χώρα μας. Για ρίξτε μια ματιά. Αξίζει!

Για τον Milo Manara έχουμε μιλήσει ξανά σε παλαιότερο European Circus. Για περισσότερες πληροφορίες, ρίξτε μια ματιά εδώ.