Writer/Artist: Joe Matt

First Published: 1992 (serialized in PEEPSHOW #1-6), 1997 (first trade paperback edition)

Format: Trade Paperback

Drawn & Quarterly

ΙΣΤΟΡΙΑ: Ο Joe Matt είναι δημιουργός comics, αλλά δε σχεδιάζει συχνά, καθώς είναι απασχολημένος με άλλα πράγματα: την πορνογραφία, τις non-stop φαντασιώσεις του με εξωτικές γκόμενες και τις νευρώσεις του με όλο τον υπόλοιπο κόσμο. Η σχέση του με την κοπέλα του, Trish, βρίσκεται στο τέλος της, εκείνος όμως εξακολουθεί να την υποτιμά, αρνούμενος να σκύψει πάνω από τα προβλήματά τους και να κάνει την παραμικρή υποχώρηση. "Πρέπει να συμβιβαστείς", του λέει η Trish, σε έναν καυγά τους. "Γιατί να το κάνω; Εγώ δεν σου ζητάω, ούτε και περιμένω τίποτα από σένα", της απαντά. Μόλις, όμως, αυτή τον αφήσει, ο Joe, υποκινούμενος ξεκάθαρα από τον πληγωμένο εγωισμό του, τη θέλει απεγνωσμένα πίσω. Κι όταν βλέπει ότι οι προσπάθειές του αποτυγχάνουν, χάνει τη μπάλα, βγάζοντας προς τα έξω το χειρότερο δυνατό εαυτό του.

Και οι κοινωνικές του σχέσεις, όμως, δεν είναι πολύ καλύτερες. Λέει ψέματα στους φίλους του, είναι τσιγκούνης, συχνά μικροπρεπής και η συμπεριφορά του θα μπορούσε να δίνει ορισμό στην αντικοινωνικότητα. Καταγράφοντας τη ζωή του σε συνέχειες, οι άνθρωποι που πλαισιώνουν τον Joe Matt αντιδρούν, βλέποντας τον τρόπο που τους παρουσιάζει, αλλά και το γεγονός ότι βγάζει στη φόρα την προσωπική τους ζωή. Όπου εκείνος, αντί να αναλάβει την ευθύνη, επικαλείται ακόμη και το γεγονός ότι οι χαρακτήρες του είναι μη υπαρκτά πρόσωπα!

Η αντικοινωνικότητα του Joe, φτάνει μέχρι του σημείου να κατουράει μέσα σε ένα μπουκάλι, που έχει πλέον εγκαταστήσει μόνιμα στο δωμάτιό του, μόνο και μόνο ώστε να μη χρειαστεί να πέσει φάτσα με φάτσα με το συγκάτοικό του. Τον οποίο -φυσικά- αντιπαθεί.

ΤΙ ΜΑΣ ΑΡΕΣΕ: Τα περισσότερα αυτοβιογραφικά comics πάσχουν από την προσπάθεια του δημιουργού να εξηγήσει τις προθέσεις του και να ωραιοποιήσει τόσο τις επιλογές του, όσο και τον ίδιο. Η ματαιοδοξία μπορεί να αποτελεί κινητήρια δύναμη για το σύνολο, σχεδόν, των καλλιτεχνών αυτού του κόσμου, και οι δημιουργοί comics δε θα μπορούσαν να αποτελούν εξαίρεση. Συχνά, δε, το φαινόμενο αντικατοπτρίζεται ακόμη και στο σχέδιο, όπου ο αυτοβιογραφούμενος (συγχωρήστε μου τη λεξιπλασία) εικονογραφεί τον εαυτό του στην ωραιοποιημένη του εκδοχή, κάνοντας στο χαρτί το lifting που δεν τολμά να κάνει στην πραγματικότητα, παραδεχόμενος την ωραιοπάθειά του.

Δε θα δείτε τον Joe Matt να το κάνει αυτό, ούτε στο χαρακτήρα, αλλά ούτε και στην εικόνα του. Με ειλικρίνεια και αυτοσαρκασμό, ο Matt δεν διστάζει να αποκαλύψει τη χαμηλή αυτοεκτίμησή του. Συχνά, δε, έχεις την αίσθηση ότι για έναν τόσο δύσκαμπτο και φοβισμένο άνθρωπο, που κρύβει τις ανασφάλειές του πίσω από έναν υπέρμετρα προβληματικό χαρακτήρα, το γεγονός ότι ο Joe Matt εκθέτει με τόση διαφάνεια τον εαυτό του, ίσως και να είναι ο τρόπος του -ο μοναδικός τρόπος που έχει διαθέσιμο ένας κοινωνικά αδέξιος μισάνθρωπος- για να πει στους γύρω του "ξέρω ποιος είμαι και ξέρω ότι τα έχω κάνει σκατά". Και ίσως αυτό να ισοδυναμεί και με συγνώμη.

Ο λόγος για τον οποίο ανέλαβα, άχαρα, το ρόλο του ερασιτέχνη ψυχαναλυτή, είναι γιατί, στην πραγματικότητα, δεν μπορείς να μιλήσεις για το συγκεκριμένο comic του Joe Matt, χωρίς να αναφερθείς στον ίδιο τον Joe Matt (ή τουλάχιστον, στην εικόνα που θέλει να περάσει για τον εαυτό του).

Το ίδιο το comic είναι εθιστικό στην ανάγνωσή του. Οι καθαρές σχεδιαστικές γραμμές του, η εξαιρετική ροή, που αφαιρεί με χειρουργική ακρίβεια την "κοιλιά" της καθημερινότητας, κρατώντας την ουσία των γεγονότων, αλλά και η πανέξυπνη σκιαγράφηση των χαρακτήρων, υπερτονίζοντας εκφράσεις, στοιχεία εξωτερικής εμφάνισης, ή συγκεκριμένες ατάκες, καθιστούν το THE POOR BASTARD ένα από τα καλύτερα αυτοβιογραφικά comics που υπάρχουν εκεί έξω, και σίγουρα μια ιστορία με την οποία μπορεί να ταυτιστεί κάθε αρσενικός αναγνώστης comics, με κοινωνικές... αδεξιότητες.

ΤΙ ΜΑΣ ΕΝΟΧΛΗΣΕ: Όσο κι αν απολαμβάνεις αυτό το comic, έρχεται κάποια στιγμή που νιώθεις πραγματικά άβολα με την ειλικρίνεια και την ευθύτητα με την οποία ο δημιουργός εκθέτει τον εαυτό του. Νιώθεις λίγο σαν να παρεισφρύεις σε τομείς της ζωής του που είναι πολύ προσωπικοί για να βρίσκονται σε κοινή θέα.

Άλλες φορές, νιώθεις και ο ίδιος εκνευρισμένος από τον ενοχλητικό χαρακτήρα του, αναλαμβάνοντας το ρόλο κριτή, πάντα από την ασφαλή θέση εκείνου που είναι έτοιμος να "κατασπαράξει" αυτόν που έχει το θάρρος ή την αφέλεια να εκτεθεί. Τέλος, αυτό που με ενόχλησε περισσότερο, διαβάζοντας και ξαναδιαβάζοντας μέσα στα χρόνια το THE POOR BASTARD, είναι οι στιγμές εκείνες που ένιωσα να ταυτίζομαι με τις όχι και τόσο κολακευτικές πλευρές του χαρακτήρα του. Κι απ' ότι ξέρω, δεν είμαι ο μόνος...

ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ: Μάλλον η αντικειμενικότητά μου πάει περίπατο όταν αναφέρομαι στο συγκεκριμένο comic, αλλά για μένα, το THE POOR BASTARD του Joe Matt θα είναι πάντα ένα πολύ σημαντικό ανάγνωσμα, τόσο για αντικειμενικούς λόγους (πολλοί από τους οποίους αναλύονται στο κομμάτι ΤΙ ΜΑΣ ΑΡΕΣΕ), όσο και για καθαρά υποκειμενικούς, όπως το γεγονός ότι ήταν ένα από τα πρώτα μη υπερηρωικά comics που λάτρεψα και μου άνοιξε ένα ολόκληρο αναγνωστικό σύμπαν, που μέχρι τότε σνόμπαρα (thanks, Sak).

Οι καθόλου κολακευτικές για τον ίδιο τον δημιουργό, ιστορίες, που περιλαμβάνονται στο trade paperback THE POOR BASTARD, πρωτοδημοσιεύτηκαν στα πρώτα έξι τεύχη της σειράς του Matt, με τίτλο PEEPSHOW. Οι αυτοπαρωδούμενες ιστορίες του, δημιούργησαν ένα από τα πιο ζωντανά letter columns της νεώτερης εποχής, με χαρακτηριστικό παράδειγμα, αυτό που του έγραψε ένας αναγνώστης, προφανώς με τη βεβαιότητα ότι ο ίδιος είναι τόσο άμεμπτος, ώστε να δικαιούται να κρίνει: "Είναι λογικό να μην έχεις κανέναν γύρω σου - είσαι ένας αξιολύπητος αποτυχημένος". Για σκεφτείτε, όμως, μια εκδοχή που, έτσι κι αλλιώς, έχει ξανακουστεί: Δεν θα ήταν πραγματικά αστείο αν ο Joe Matt δεν παρουσιάζει στο comic του, όλη την αλήθεια, αλλά εκείνη που θέλει να παρουσιάσει;

ΠΑΡΑΛΛΗΛΗ ΠΡΟΤΑΣΗ: Για περισσότερο Joe Matt, διαβάστε το, εξίσου αυτοβιογραφικό, FAIR WEATHER, που μας γυρίζει πίσω στην εποχή που ο δημιουργός ήταν παιδί, και παρακολουθεί την τότε συμπεριφορά του από την τωρινή οπτική του γωνία. Επίσης, αν θέλετε να μάθετε πως εξελίχθηκε η ζωή του Joe, διαβάστε το trade paperback SPENT, που συλλέγει τα PEEPSHOW #11-14.

Αν παθαίνετε κρίσεις μισανθρωπισμού και θέλετε να μην νιώθετε πλέον μόνοι με την απέχθειά σας για το ανθρώπινο είδος, υπάρχει πάντα η "Βίβλος", ή αλλιώς το εξαιρετικό MISERY LOVES COMPANY του Ivan Brunetti. Μια ακόμη αυτοβιογραφική ιστορία που προτείνω είναι το I NEVER LIKED YOU του Chester Brown, για πολλούς το κορυφαίο δείγμα μοντέρνου αυτοβιογραφικού comic. Τέλος, αν θέλετε να μάθετε περισσότερα για τον φίλο του Joe Matt, Seth, που εμφανίζεται στο THE POOR BASTARD, προσπαθώντας -μεταξύ άλλων και- να τον νουθετήσει, αναζητήστε το IT'S GOOD LIFE IF YOU DON'T WEAKEN, όπου ο δημιουργός αποδομεί και χαρτογραφεί, με εκπληκτική λεπτομέρεια, την προσωπική και καλλιτεχνική μοναξιά, αλλά και τις μονομανίες ενός καλλιτέχνη των comics.