Υπάρχουν ελάχιστοι συγγραφείς που μπορούν να ισχυριστούν πως προσέφεραν περισσότερα στα mainstream comics τα τελευταία δέκα χρόνια, από τον Kurt Busiek. Ίσως και να μην υπάρχει κανείς...

Αφού "εξάγνισε" την εικόνα των υπερηρώων στα μάτια των αναγνωστών με το MARVELS, συνέχισε με τη δημιουργία ενός εκ των τελειότερων υπερηρωικών universes στο ASTRO CITY και στην πορεία βρήκε χρόνο να εμφυσήσει νέα ζωή στο υποβαθμισμένο AVENGERS.

Αυτήν την περίοδο, αποδεικνύει πως το μαγικό του άγγιγμα δεν λειτουργεί μόνο σε υπερήρωες, καθώς έχει καταφέρει να μετατρέψει σε best seller έναν ταλαιπωρημένο -και σε γενικές γραμμές, ξεχασμένο από τους αναγνώστες comics- χαρακτήρα, στο CONAN της Dark Horse.

Παρά το πολύ φορτωμένο πρόγραμμα του, βρήκε λίγο χρόνο να απαντήσει στις ερωτήσεις μας, δίνοντας μας μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη που καλύπτει το σύνολο της καριέρας του.

COMICDOM: Μεγάλωσες σε ένα σπίτι στο οποίο το να διαβάζεις comics αντιμετωπιζόταν θετικά;

KURT BUSIEK: Όχι, αυτό δεν ισχύει. Οι γονείς μου πέρασαν τα πρώτα χρόνια της ενήλικης ζωής τους στην περίοδο που ο Wertham είχε ξεκινήσει την εκστρατεία του ενάντια στα comics, η οποία οδήγησε και στη δημιουργία του Comics Code, και είχαν πειστεί πως τα comics -τουλάχιστον τα αμερικάνικα comics- ήταν επικίνδυνα σκουπίδια που θα κατέστρεφαν τα μυαλά των παιδιών τους. Για αυτό λοιπόν, δεν επέτρεπαν σε μένα και τις αδερφές μου να διαβάζουμε comics όταν ήμασταν παιδιά, μέχρι φυσικά τη στιγμή που ήμασταν αρκετά μεγάλοι ώστε να μπορούμε να αγνοούμε τους κανόνες που έθεταν.

Υπήρχαν, βέβαια, κάποια comics στο σπίτι, αλλά αυτά ήταν collections από comic strips, όπως το POGO, το DENNIS THE MENACE και το PEANUTS, καθώς και ευρωπαϊκά albums όπως το TINTIN και το ASTERIX, σε διάφορες γλώσσες, τα οποία είχαν αγοράσει ελπίζοντας πως θα μας κινήσουν το ενδιαφέρον να μάθουμε ξένες γλώσσες (σε μια από τις δύο αδερφές μου το πείραμα πέτυχε, καθώς πήρε πτυχίο σε ξένες γλώσσες στο Κολέγιο).

Ωστόσο, έβλεπα αμερικάνικα comics σε σπίτια φίλων αλλά και σε μέρη όπως το κουρείο. Τακτικός αναγνώστης πάντως έγινα όταν ήμουν δεκατεσσάρων ετών.

COMICDOM: Είναι γνωστό πως είχες πολύ έντονη παρουσία στα lettercolumns πολλών comics στη δεκαετία του '70. Ήταν αυτό το πρώτο σημάδι πως θα γίνεις μια μέρα ο "Kurt Busiek: Συγγραφέας Υπερηρωικών Comics";

KURT BUSIEK: Δεν ξέρω, ίσως. Ως επί το πλείστον, μου άρεσε πολύ να διαβάζω τα lettercolumns και ήθελα να γίνω και εγώ μέρος όλου αυτού του πράγματος, να λέω στους δημιουργούς την άποψη μου για τα comics που έφτιαχναν. Δεν έτρεφα ελπίδες πως η παρουσία μου στα lettercols θα με έφερνε πιο κοντά στο να γίνω επαγγελματίας συγγραφέας - αν και όταν τελικά ξεκίνησα την καριέρα μου, βοήθησε πολύ το γεγονός ότι οι editors γνώριζαν το όνομα μου και το συνέδεαν με ένα καλογραμμένο κείμενο, ακόμη και αν επρόκειτο απλά για αλληλογραφία.

Και στην πραγματικότητα, ήταν ένα lettercolumn που με έκανε να αποφασίσω να γίνω συγγραφέας comics, παρ' όλο που δεν είχα στείλει εγώ κάποιο γράμμα σε αυτό. Ήταν ένα lettercol στο X-MEN, όπου ο Chris Claremont ανέφερε πως ο παππούς του τον ρώταγε διαρκώς, "ναι, ναι, ξέρω, γράφεις funnybooks, αλλά τι δουλειά κάνεις, στ' αλήθεια;" Κάπου εκεί συνειδητοποίησα πως οι άνθρωποι μπορούν να κάνουν τα comics επάγγελμα, και πως θα μπορούσα να το κάνω και εγώ.

COMICDOM: Πως αντέδρασαν η οικογένεια και οι φίλοι σου όταν τους είπες πως ήθελες να γίνεις επαγγελματίας συγγραφέας comics;

KURT BUSIEK: Η μητέρα μου με στήριξε πολύ - η άποψη της ήταν πως τα παιδιά της είχαν τη δυνατότητα να πετύχουν ότι ήθελαν, αρκεί να δούλευαν σκληρά. Ο πατέρας μου το θεώρησε πολύ κακή ιδέα καθώς δεν ήταν αρκετά προσοδοφόρο επάγγελμα και δε νομίζω πως η άποψη του άλλαξε μέχρι που πέρασαν αρκετά χρόνια και ήμουν πλέον αρκετά επιτυχημένος στη δουλειά μου που να μπορώ να αγοράσω δικό μου σπίτι.

Όσο για τους φίλους μου, νομίζω απλά πως τους φαινόταν cool.

COMICDOM: Στο Κολέγιο (ή μήπως ήταν στο Γυμνάσιο), ήσουν φίλος με τον Scott McCloud. Διατηρείς ακόμη επαφή μαζί του; Ποιά είναι η άποψη σου για τις θέσεις του για "το μέλλον των comics" όπως αυτές εκφράζονται στο δεύτερο βιβλίο του, REINVENTING COMICS;

KURT BUSIEK: Γνώρισα τον Scott την πρώτη μέρα που ήμουν στο junior high school, όταν ακόμη κανείς από τους δυο μας δε διάβαζε comics και ήμαστε φίλοι από τότε. Η τελευταία φορά που του μίλησα ήταν πριν από δυο-τρεις μέρες. Αυτός μένει στη Νότια California ενώ εγώ είμαι στα Βορειοδυτικά, οπότε δε βλεπόμαστε και πολύ συχνά, αλλά παραμένουμε φίλοι.

Νομίζω πως οι απόψεις του Scott για τα comics και το Internet είναι πολύ ενδιαφέρουσες και είμαι βέβαιος πως μπορεί να αποφέρουν καρπούς - υπάρχουν ήδη κάποιοι cartoonists που βγάζουν το ψωμί τους δουλεύοντας online και έχοντας αυτήν την άμεση επαφή με το κοινό τους. Πιστεύω πως υπάρχουν ακόμη κάποια προβλήματα με την πιο διαδεδομένη εφαρμογή αυτών των concepts, αλλά νομίζω πως μπορούν να αντιμετωπιστούν όσο περνά ο καιρός. Ο Scott, ως φορμαλιστής και θεωρητικός, "ζει" στο μέλλον, διερωτώμενος τί άλλο μπορούμε να κάνουμε μετά. Εγώ προσωπικά είμαι πιο επικεντρωμένος στο παρόν, σε αυτά που μπορώ να κάνω τώρα με τις δυνατότητες που ήδη υπάρχουν. Πάντα όμως με ενδιαφέρει να δω τί μέλλει γενέσθαι.

COMICDOM: Ποιά ήταν η πρώτη σου δημοσιευμένη δουλειά και πως την έκλεισες;

KURT BUSIEK: Όταν ήμουν στο Κολέγιο, είχα πάρει συνέντευξη από τον Dick Giordano, που ήταν τότε Editor-In-Chief της DC Comics, για μια εργασία. Αυτό έγινε το 1981. Του είπα πως ήλπιζα να ασχοληθώ επαγγελματικά με τα comics μόλις αποφοιτήσω και αυτός μου πρότεινε να στείλω μερικά σενάρια, κάτι που έκανα. Όπως αποδείχθηκε, ο Dick δεν είχε χρόνο να διαβάσει τα σενάρια μου, αλλά τα προώθησε στους editors των τίτλων για τους οποίους είχαν γραφτεί.

Ένα από αυτά τα σενάρια, μια sample ιστορία με τον Flash, έφτασε στα χέρια του editor του FLASH, Ernie Colon, ο οποίος το βρήκε αρκετά καλό και μου ζήτησε να του στείλω ιδέες για ιστορίες για το back-up "Tales Of The Green Lantern Corps". Του έστειλα αρκετές, του άρεσε μία και τελικά, η ιστορία "The Price You Pay," στο GREEN LANTERN #162 ήταν η πρώτη μου δημοσιευμένη δουλειά. Το έγραψα και το πούλησα το Μάιο του 1982 και δημοσιεύτηκε το Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς.

COMICDOM: Πως συνέλαβες την ιδέα για το MARVELS;

KURT BUSIEK: Υπάρχουν δύο διαφορετικά ξεκινήματα για το MARVELS. Το πρώτο είναι πως, από τότε που πρωτοδιάβασα comics, με ενδιέφερε πάρα πολύ το τί άλλο συμβαίνει στο Marvel Universe - πως ήταν τα πράγματα στους δρόμους, μακριά από τη δράση, πώς ήταν η ζωή για τους περαστικούς που συνήθως αποτελούν το background των ιστοριών.

Το άλλο είναι το ότι είχα δουλέψει με τον Alex Ross σε ένα science fiction comic για το OPEN SPACE, μια βραχύβια ανθολογία στην οποία ήμουν ο editor και τον είχα προσλάβει. Τον ενδιέφερε να κάνει μια painted μυθολογία των υπερηρωικών comics της Marvel και εγώ τον έπεισα πως θα ήταν πιο εύκολο να το πουλήσει ως mini-series, αν υπήρχε μια κεντρική ιστορία που θα έδενε όλα τα στοιχεία μεταξύ τους. Για να μπορέσουμε να καταλήξουμε σε μια πρακτικά εφαρμόσιμη ιστορία, ανταλλάσσαμε ιδέες και πολλές από αυτές ήταν απαίσιες, αλλά συνεχίσαμε να ψάχνουμε για κάτι που θα αξιοποιούσε πλήρως το artwork του Alex, αυτή την αίσθηση ρεαλισμού που έχει. Τελικά, πρότεινα να δούμε το όλο πράγμα από την οπτική γωνία ενός ρεπόρτερ, το οποίο συμπτωματικά ήταν κάτι που είχε σκεφτεί και ο ίδιος. Η ιστορία συνέχισε από εκεί.

COMICDOM: Πόσο εύκολο ήταν να πείσετε τη Marvel να προχωρήσει με το project;

KURT BUSIEK: Το artwork τους ενδιέφερε από την αρχή, αν και ήταν πιο δύσκολο να τους πείσουμε για την ιστορία. Στην αρχή, δημιουργήσαμε νέες ιστορίες, νέες υπερηρωικές περιπέτειες στις οποίες θα ήταν μάρτυρας ο Phil, με διάφορους ήρωες της Marvel από διαφορετικές χρονικές περιόδους αλλά τελικά ήταν ο Tom DeFalco που πρότεινε να τοποθετήσουμε τον Phil σε σημαντικές στιγμές της ήδη καταγεγραμμένης ιστορίας της Marvel. Επίσης, είχε προταθεί να "κόψουμε" τις αναφορές στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς κανείς δεν ενδιαφερόταν για αυτήν την περίοδο.

Όταν έγραψα ξανά την πρόταση μου, εντάσσοντας την καταγεγραμμένη ιστορία της Marvel -αλλά διατηρώντας τις αναφορές στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο- εγκρίθηκε.

COMICDOM: Στο MARVELS είδαμε μια πρωτότυπη και πολύ πιο προσωπική αφήγηση και άποψη της ζωής σε ένα superhero universe, κάτι που είναι -πάνω κάτω- και το concept του ASTRO CITY. Ήταν το MARVELS η πρώτη φορά που είχες αυτήν την ιδέα, ή το concept για το ASTRO CITY ήταν πιο παλιό (παρ' όλο που δημοσιεύθηκε μετά);

KURT BUSIEK: Είχα κάνει παρόμοιες ιστορίες μια-δυο φορές στο παρελθόν, μια με τον Iron Man στο MARVEL SUPER HEROES και μια ιστορία με τους Avengers σε ένα AVENGERS ANNUAL. Και στις δύο, πρωταγωνιστές ήταν απλοί άνθρωποι που προσπαθούσαν να αντιμετωπίσουν τα "υπερηρωηλίκια" που συνέβαιναν γύρω τους. Είχα προτείνει και μια ιδέα για μια σειρά για τους καθημερινούς ανθρώπους στο Marvel Universe η οποία δεν προχώρησε - την οποία μνημονεύσαμε, κατά κάποιον τρόπο, στο MARVELS #4. Η σειρά θα είχε ως επίκεντρο ένα φαγάδικο στο Baxter Building, και στο MARVELS βάλαμε τον φίλο του Phil, τον Iggy να είναι ιδιοκτήτης ενός τέτοιου φαγάδικου, ως αναφορά σε μια παλιότερη ιδέα, την οποία φυσικά δεν επρόκειτο να καταλάβει κανείς.

Ήταν, όμως, η επιτυχία του MARVELS που με έκανε να πιστέψω στη δύναμη ενός τέτοιου concept και μου έδωσε την αυτοπεποίθηση να το κυνηγήσω ως creator-owned project.

COMICDOM: Υπάρχουν (ή υπήρξαν ποτέ) σχέδια για ένα δεύτερο MARVELS mini-series;

KURT BUSIEK: Ναι και δουλεύω πάνω σε δύο τέτοιες ιδέες τώρα!

Αμέσως μετά την πρώτη σειρά, η Marvel ήθελε να κάνει sequel. Ο Alex δεν ήθελε να συμμετέχει, αλλά με ενθάρρυνε να το κάνω. Δυστυχώς, το project κατέρρευσε λόγω δημιουργικών διαφωνιών, οπότε πήρα πίσω την ιδέα μου και η Marvel έκανε ένα mini-series που λεγόταν CODE OF HONOR με τον καλλιτέχνη που θα συνεργαζόμουν. Όταν ολοκλήρωσα το concept του ASTRO CITY, είχα κρατήσει την ιδέα που θα χρησιμοποιούσα στο sequel του MARVELS, και αυτή η ιδέα έχει μεταλλαχθεί στο ASTRO CITY: THE DARK AGE.

Χρόνια αργότερα, ο editor της Marvel, Tom Brevoort, πρότεινε να κάνουμε κάτι ξεχωριστό για την 10η επέτειο και αυτό τελικά εξελίχθηκε σε ένα νέο mini-series, με μια πολύ διαφορετική ιστορία. Μας έχει πάρει πολύ περισσότερο χρόνο απ' ότι περιμέναμε, αλλά προχωράει και ο Jay Anacleto θα κάνει το artwork.

COMICDOM: Μετά από δέκα και πλέον χρόνια από την κυκλοφορία του, το MARVELS θεωρείται από πολλούς ανθρώπους ως ένα από τα σύγχρονα αριστουργήματα της 9ης Τέχνης. Αισθανόσουν κάτι ανάλογο όταν το έγραφες; Είχες την αίσθηση πως δημιουργούσατε κάτι σημαντικό, ή απλά προσπαθούσατε να πείτε μια καλή ιστορία;

KURT BUSIEK: Προσπαθούσαμε απλά να φτιάξουμε μια καλή ιστορία και να την κάνουμε διαφορετική, με τρόπο που θα εκμεταλλευόταν αυτά που προσέφερε ο Alex ως καλλιτέχνης. Δεν είχαμε ιδέα τί ανταπόκριση θα είχε - πιστεύαμε πως κανείς δεν θα έδινε σημασία, τουλάχιστον μέχρι το #2 στο οποίο υπήρχαν οι X-Men.

Ήταν μια πολύ θετική εμπειρία, γιατί ήμασταν και οι δύο απόλυτα αφοσιωμένοι στην ιστορία και στο πως θα την κάνουμε όσο καλύτερη γίνεται, αλλά δεν σκεφτόμασταν και πολύ ποιά θα ήταν η αντίδραση του κοινού - το κάναμε για μας.

COMICDOM: Ένα από τα πράγματα που ακόμη με παραξενεύουν είναι η εμπορική αποτυχία του UNTOLD TALES OF SPIDER-MAN. Ήταν ένα comic με πρωταγωνιστή έναν απίστευτα δημοφιλή χαρακτήρα, με έναν καινούργιο και hot συγγραφέα, έναν αξιόλογο σχεδιαστή και μια τρομερά ελκυστική cover price... και τελικά οι πωλήσεις του ήταν τραγικές (τουλάχιστον σύμφωνα με τα δεδομένα εκείνης της εποχής. Ποιός πιστεύεις πως ήταν ο λόγος;

KURT BUSIEK: Το UNTOLD TALES ήταν ειδικά σχεδιασμένο για να προσελκύσει νέους αναγνώστες, μικρότερης ηλικίας, να τους κάνει να ενδιαφερθούν για τον Spider-Man και αν όλα πήγαιναν καλά, να τους μετέτρεπε σε τακτικούς αναγνώστες comics. Δυστυχώς, η όλη ιδέα του line της Marvel με τα cover price των 99 cents ήταν καταδικασμένη από την αρχή γιατί κανείς δεν είχε σκεφτεί να ρωτήσει τα newsstands αν θα ενδιαφέρονταν για ένα comic που θα κόστιζε μόνο 99 cents. Όπως αποδείχθηκε κάτι τέτοιο δεν τους ενδιέφερε γιατί δεν ήθελαν να δώσουν τον ίδιο χώρο στα stands για κάτι που θα τους απέφερε πολύ λιγότερο κέρδος από ένα κανονικό comic και έτσι η Marvel σκέφτηκε ένα άλλο "πακέτο" βάζοντας δύο 99-cent comics μαζί, στην τιμή ενός κανονικού, κάτι που ήταν και πάλι τρομερά συμφέρον για τους αναγνώστες αλλά όχι με τέτοιο τρόπο ώστε να το προσέξουν.

Κατά συμπέρασμα, το μοναδικό μέρος που "έπαιζαν" τα 99-cent comics ήταν το direct market, στο οποίο όμως οι fans δεν χρειάζονται comics για νέους αναγνώστες και δεν είναι και πολύ πρόθυμοι να δοκιμάσουν μια σειρά που διαδραματίζεται στο παρελθόν, καθώς οτιδήποτε συμβαίνει σε αυτήν δεν "επηρεάζει" τα τεκταινόμενα στους υπόλοιπους τίτλους. Αν συνυπολογίσουμε και το παράδοξο φαινόμενο των αναγνωστών που πιστεύουν πως οτιδήποτε τόσο φτηνό δεν μπορεί να είναι καλό, γίνεται αντιληπτό το πόσο δύσκολο ήταν για το comic να βρει το κοινό του. Παρ' όλα αυτά, αυτοί που το δοκίμασαν, παρέμειναν πιστοί.

Υπήρχαν και άλλα μικροπροβλήματα, όπως το ότι ο τίτλος του δεν ήταν και πολύ πιασιάρικος, αλλά νομίζω πως τα δύο που προανέφερα ήταν τα σημαντικότερα.

COMICDOM: Θα σκεφτόσουν ποτέ να κάνεις κάτι παρόμοιο;

KURT BUSIEK: Φυσικά, αν πίστευα πως θα μπορούσε να "περπατήσει" αυτή τη φορά.

COMICDOM: Στο ASTRO CITY, οι περισσότεροι ήρωες που δημιούργησες είναι, περίπου, αρχετυπικοί ήρωες βασισμένοι σε άλλους αρχετυπικούς ήρωες. Υπάρχουν μόνο δύο περιπτώσεις στο παρελθόν που θυμάμαι κάτι αντίστοιχο. Η μία είναι το WATCHMEN και η άλλη το SQUADRON SUPREME. Υπήρξε κάποιο από τα δύο αυτά comics πηγή έμπνευσης για σένα;

KURT BUSIEK: Όχι, δε νομίζω. Οι ήρωες του ASTRO CITY δεν είναι, στην πραγματικότητα, βασισμένοι σε "άλλους αρχετυπικούς ήρωες", είναι βασισμένοι σε αρχέτυπα. Η ιδέα δεν είναι "ας κάνουμε ένα χαρακτήρα σαν τον Superman" ή "ας κάνουμε ένα χαρακτήρα σαν τον Batman", αλλά "ας κάνουμε έναν "χαρακτήρα-μεσσία" ή "ας κάνουμε ένα σκοτεινό εκδικητή της νύχτας". Συνεπώς, οι ομοιότητες είναι αναπόφευκτες.

Αλλά η πεποίθηση κάποιων αναγνωστών πως οι χαρακτήρες του ASTRO CITY ανταποκρίνονται, ένας προς έναν, σε συγκεκριμένους χαρακτήρες της Marvel και της DC είναι εσφαλμένη - κάτι που νομίζω πως αποδεικνύεται από το πόσο συχνά διαφωνούν για το ποιός ανταποκρίνεται σε ποιόν.

Από την άλλη, ενώ το WATCHMEN βασίζεται στους χαρακτήρες της Charlton και στο SQUADRON SUPREME πρωταγωνιστούν χαρακτήρες που σχεδιάστηκαν για πλάκα ως αντίγραφα της Justice League, το ASTRO CITY μπορεί να δανειστεί στοιχεία από μύθους, Ιστορία ή λογοτεχνία όπως κάνουν και πολλά άλλα comics.

COMICDOM: Πιστεύω πως η βασική διαφορά ανάμεσα στο MARVELS και το ASTRO CITY είναι πως στο πρώτο οι ήρωες παραμένουν οι πρωταγωνιστές. Παρ' όλο που βλέπουμε όλη την ιστορία μέσα από τις αντιδράσεις των "απλών ανθρώπων" στα υπερηρωικά κατορθώματα, το βασικό θέμα του comic είναι ακόμη τα "icons". Από την άλλη, στο ASTRO CITY, μου δίνεται η αίσθηση πως δεν πρόκειται για το "πώς αντιδρούν οι απλοί άνθρωποι στους ήρωες" αλλά περισσότερο για το πώς μαθαίνουν να συμβιώνουν με αυτούς και να τους αντιμετωπίζουν ως μέρος της καθημερινότητας τους. Αυτό, κατά την άποψη μου, αυτό παίρνει το φως των προβολέων από τα "κοστούμια" και το ρίχνει στους συνηθισμένους ανθρώπους που ζουν στην πόλη με τους ήρωες να μοιάζουν περισσότερο με backgrounds. Έχεις την ίδια αίσθηση, ή το βλέπεις διαφορετικά;

KURT BUSIEK: Ενδιαφέρουσα παρατήρηση, αλλά δεν μπορώ να πω πως το είχα σκεφτεί ποτέ έτσι. Για μένα, η μεγάλη διαφορά είναι πως στο MARVELS είχαμε μια μοναδική οπτική γωνία - αυτή του Phil. Και ο Phil είναι απλός παρατηρητής. Στο ASTRO CITY, τοποθετούμε την κάμερα σε διαφορετικές γωνίες και έτσι μπορούμε να δούμε μια ιστορία μέσα από τα μάτια ενός παρατηρητή, ενός συμμετέχοντος, ενός ήρωα, ενός villain - οποιουδήποτε. Με αυτόν τον τρόπο, έχουμε περισσότερες δυνατότητες και μεγαλύτερη ποικιλία.

COMICDOM: Τί μπορούμε να περιμένουμε στο ASTRO CITY όταν ολοκληρωθεί το THE DARK AGE;

KURT BUSIEK: Αυτό θα αργήσει λίγο - το DARK AGE είναι συνολικά 16 τεύχη και θα υπάρξουν specials που θα επικεντρώνονται σε διαφορετικούς χαρακτήρες ανάμεσα σε κάθε arc του. Έχω πολλές ιδέες για το τι θα κάνω μετά, αλλά υπάρχει αρκετός χρόνος για να αλλάξω γνώμη έξι-εφτά φορές, μέχρι να έρθει εκείνη η ώρα.

COMICDOM: Το 1997 συνέβαλλες στην αναγέννηση του AVENGERS franchise, με το πολύ επιτυχημένο run που είχες μαζί με τον George Perez. Ποιά ήταν τα σχέδια σου στο στον τίτλο; Τι ακριβώς ήθελες να πετύχεις όταν ξεκινούσες;

KURT BUSIEK: Για ένα μεγάλο διάστημα, ο τίτλος δεν έμοιαζε πολύ με AVENGERS, κατά τη γνώμη μου - προσπαθούσε πολύ καιρό να ακολουθήσει στα χνάρια άλλων, πιο δημοφιλών τίτλων, μιμούμενος την επιτυχία των άλλων αντί να προσπαθήσει να εκμεταλλευτεί τα δικά του δυνατά σημεία και να κάνει αυτό που το AVENGERS κάνει καλά. Αυτό που ήθελα ήταν να ξανακάνω τον τίτλο να μοιάζει με AVENGERS, με τους μεγάλους ήρωες που βρίσκονται ανάμεσα σε μας και τον κίνδυνο, με όλη τη δράση και τους χαρακτήρες που έπρεπε να έχει.

COMICDOM: Ποιές ήταν οι αρχικές αντιδράσεις στη δουλειά που κάνατε στον τίτλο μετά από μερικά τεύχη; Θέλω να πω πως, ναι μεν οι πωλήσεις ήταν εξαιρετικές (και πάλι, κρίνοντας με τα δεδομένα της εποχής), αλλά τι αντιλαμβανόσασταν εσείς ως αντίδραση από τους fans και τους συναδέλφους σας;

KURT BUSIEK: Οι πρώτες αντιδράσεις ήταν απίστευτα θετικές και από τους αναγνώστες αλλά και από άλλους δημιουργούς. Αν κάποιος είχε κάποια άλλη άποψη, δεν υπέπεσε στην αντίληψη μου.

COMICDOM: Ορισμένοι πιστεύουν πως έμεινες πολύ καιρό στον τίτλο και πως τα τελευταία 10 περίπου τεύχη που έκανες δεν ήταν στα ίδια επίπεδα με αυτά που τους είχες συνηθίσει από την αρχή. Ποιά είναι η δική σου άποψη για αυτό;

KURT BUSIEK: Εννοείται πως ο καθένας έχει δικαίωμα να έχει τη δική του άποψη. Θα προτιμούσα να μην κρίνω εγώ το comic - αν μη τι άλλο, δεν το βλέπω από αναγνωστική σκοπιά. Αλλά προσωπικά, είμαι απόλυτα ικανοποιημένος με όσα κάναμε, ως επί το πλείστον και θα αφήσω σε άλλους να κρίνουν.

COMICDOM: Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν πως το AVENGERS FOREVER είναι μια από τις καλύτερες ιστορίες που έχεις γράψει. Υπάρχει πιθανότητα να δούμε ένα follow-up αυτής της ιστορίας, στο μέλλον;

KURT BUSIEK: Υπήρξαν follow-ups - το AVENGERS INFINITY, το MAXIMUM SECURITY και το CAPTAIN MARVEL του Peter David ήταν όλα φυσικές συνέχειες της ιστορίας του AVENGERS FOREVER, σε κάποιο βαθμό.

Αν βέβαια εννοείς μια ιστορία όπου θα προσπαθήσουμε να κάνουμε κάτι παρόμοιο ξανά, δε νομίζω. Ήταν ένα πολύ συγκεκριμένο set-up, που αν το επαναφέραμε θα απαιτούσε τρομερή ανεκτικότητα από τους αναγνώστες καθώς δεν θα ήταν "πιστευτό".

COMICDOM: Ποιές πιστεύεις πως είναι οι βασικές διαφορές ανάμεσα στα AVENGERS που έγραψες εσύ και τη δουλειά που κάνει τώρα ο Brian Michael Bendis στον τίτλο (εάν φυσικά, τον παρακολουθείς);

KURT BUSIEK: Δεν έχω διαβάσει το run του Brian - όταν γράφω ένα comic για πολύ καιρό, αισθάνομαι πολύ δεμένος με αυτό για να το προσεγγίσω ως αναγνώστης και συνήθως δεν το διαβάζω εκτός και αν είναι απαραίτητο είτε για έρευνα ή για κάποιον άλλο λόγο. Διάβασα μόνο κάποια από τα τεύχη του Geoff Johns, αλλά δεν έχω διαβάσει άλλα από τότε.

Ο Brian πάντως είναι εντάξει τύπος και χαίρομαι που πηγαίνει καλά το comic με αυτόν.

COMICDOM: Ποιός πιστεύεις πως είναι ο λόγος για την αποτυχία -και τη γρήγορη διάλυση- της Gorilla Comics; Το ταλέντο σίγουρα υπήρχε, αλλά μήπως έλειπε κάτι άλλο πολύ σημαντικό;

KURT BUSIEK: Ναι, τα χρήματα. Ο βασικός μας χρηματοδότης αποδείχθηκε πως μας πούλαγε παραμύθια και ανακαλύψαμε πως δεν είχε καθόλου χρήματα, λίγο μετά από την αναγγελία των πρώτων τίτλων. Έτσι, ξαφνικά και απρόσμενα, βρεθήκαμε στη θέση όπου έπρεπε να χρηματοδοτούμε μόνοι μας τα comics, από την τσέπη μας, κάτι που λίγοι από εμάς ήταν διατεθειμένοι να κάνουν. Αν το γνωρίζαμε εγκαίρως πως θα έπρεπε να κάνουμε κάτι τέτοιο, θα είχαμε κάνει διαφορετικό προγραμματισμό.

Παρ' όλα αυτά, τα comics μας πούλησαν καλύτερα στην αρχή από αυτά της CrossGen και αν είχαμε επαρκή χρηματοδότηση, ώστε να αντέξουμε περισσότερο, να κάνουμε καλύτερη προώθηση και να βγάλουμε τους τίτλους σε trade paperbacks, πιστεύω πως θα είχαμε πάει πολύ καλύτερα. Όταν όμως δεν έχεις οικονομικά αποθέματα, δεν μπορείς να επιβιώσεις, εκτός και αν πουλήσεις απίστευτα καλά.

COMICDOM: Σχετικά με τα projects που έκανες στην Gorilla, σκέφτεσαι να επανέλθεις σε κάποιο από αυτά;

KURT BUSIEK: Θα ήθελα να επανέλθω και στα δύο. Ο Stuart (Immonen - artist στο SHOCK ROCKETS) και εγώ έχουμε τουλάχιστον δύο ακόμη ιστορίες SHOCK ROCKETS που θα θέλαμε να κάνουμε και θα ήθελα πάρα πολύ να κάνω ένα μεγάλο run στο SUPERSTAR. Το καλό με την όλη φάση της Gorilla είναι πως δεν υπάρχουν δεσμεύσεις σε τρίτους όσον αφορά στα συγκεκριμένα properties. Αν κάποια στιγμή βρεθούμε σε θέση όπου μπορούμε να τα ξανακάνουμε, κανείς δεν μπορεί να μας σταματήσει.

COMICDOM: Πώς σκέφτηκες το concept για το ARROWSMITH;

KURT BUSIEK: Ήταν ένας συνδυασμός πολλών παραγόντων. Από τη μία, συνηθίζω, όταν μιλάω για το ASTRO CITY και για το αν και κατά πόσο τα υπερηρωικά comics είναι ρεαλιστικά, να αναφέρω πως τα fairy tales είναι τρομερά ασυνεπή. Εμφανίζονται μαγικά πλάσματα, αλλά δεν συναλλασσόμαστε επαγγελματικά μαζί τους, δεν κάνουμε πόλεμο μαζί τους, στην πραγματικότητα δεν επηρεάζουν απολύτως τίποτε. Και αυτό με έκανε κάποια στιγμή να σκεφτώ τι θα συνέβαινε σε έναν κόσμο όπου θα είχαν πραγματική επιρροή και συνέπειες.

Από την άλλη, συζητούσα με ένα φίλο μου, τον fantasy novelist Lawrence Watt-Evans, για μια μεγάλη, επική ιστορία φαντασίας που του ζήτησε ο εκδότης του να γράψει και για την οποία προσπαθούσε να σκεφτεί ιδέες. Του πρότεινα να κάνει κάτι που να σχετίζεται με τη μαγεία, αλλά όχι με τα συνηθισμένα concepts περί αυτής - ας πούμε, πώς θα ήταν ένας πόλεμος σαν τον Α' Παγκόσμιο, όπου όμως οι νεαροί στρατιώτες διδάσκονται στα γρήγορα κάποια μαγικά ξόρκια και ρίχνονται στη μάχη για να επιβιώσουν ή να πεθάνουν, όπως περίπου συνέβαινε με τους νεαρούς αεροπόρους στον Α' Παγκόσμιο. Ο Lawrence έκανε κάτι πολύ διαφορετικό με την ιδέα αυτή, στο μυθιστόρημα του TOUCHED BY THE GODS, αλλά εγώ συνέχισα να σκέφτομαι τους νέους μάγους και πώς θα ήταν η ζωή τους.

Επιπλέον, ο Carlos (Pacheco - artist στo ARROWSMITH) και εγώ σκεφτόμασταν να κάνουμε ένα project μαζί και ήθελα να εκμεταλλευτώ την εκπληκτική ικανότητα του στη σύλληψη εξωτικών κόσμων που είναι ταυτόχρονα εντυπωσιακοί οπτικά αλλά και πιστευτοί, οπότε έψαχνα να βρω κάτι όπου θα μπορούσε να κάνει ακριβώς αυτό. Νόμιζα πως θα μπορούσε να λειτουργήσει αν είχαμε έναν κόσμο όπου η μαγεία και η τεχνολογία συνυπήρχαν και αυτό μου επανέφερε την ιδέα με τους μάγους του Α' Παγκοσμίου και σκέφτηκα "μήπως αντί να είναι ένας πόλεμος σαν τον Α' Παγκόσμιο, να είναι πράγματι τοποθετημένο στα χαρακώματα της Γαλλίας το 1917;" Αυτό, σε συνδυασμό με την ιδέα για τα παραμυθένια πλάσματα και το πώς θα λειτουργούσαν σε έναν πραγματικό κόσμο, οδήγησε στο τελικό αποτέλεσμα.

COMICDOM: Αν και δεν μπορούμε να πούμε ότι ήταν αποτυχία, σίγουρα δεν υπήρξε και τεράστια εμπορική επιτυχία, όταν κυκλοφόρησε. Νομίζεις πως αυτό το πρόβλημα υπάρχει, πάνω-κάτω, για οποιοδήποτε adventure comic, που δεν έχει υπερήρωες;

KURT BUSIEK: Στην πραγματικότητα, το ARROWSMITH ήταν μεγάλη επιτυχία, τουλάχιστον αν λάβουμε υπ' όψη μας ότι το πρώτο τεύχος ήταν sold-out μια βδομάδα πριν κυκλοφορήσει και το δεύτερο εξαντλήθηκε την ημέρα που κυκλοφόρησε. Οι παραγγελίες φυσικά δεν ήταν τόσο υψηλές όσο αν είχαμε έναν γνωστό υπερήρωα, αλλά κανείς δεν έμεινε δυσαρεστημένος με τις πωλήσεις του comic.

Και ναι, σχεδόν όλα τα non-superhero comics θα συναντήσουν δυσκολίες στις πωλήσεις σε κάποιο επίπεδο - αυτό είναι κάτι που πρέπει να αντιμετωπίσει όποιος κάνει comics στις ΗΠΑ.

COMICDOM: Υπάρχει περίπτωση να δούμε περισσότερο ARROWSMITH στο μέλλον; Όταν (ή αν) συμβεί αυτό, ο συνεργάτης σου θα είναι πάλι ο Carlos;

KURT BUSIEK: Ναι, θα υπάρξει και άλλο ARROWSMITH και ναι, όταν βγει, θα είναι πάλι από εμένα και τον Carlos. Το πότε θα κυκλοφορήσει εξαρτάται από τα προγράμματα μας και τον χρόνο που έχουμε, αλλά σίγουρα θα γίνει.

COMICDOM: Τίνος ιδέα ήταν το JLA/AVENGERS. Το σκέφτηκες εσύ, ή απλά, αφού το αποφάσισαν οι δύο εταιρίες, ήρθαν σε εσένα και τον George για να το μεταφέρετε στο χαρτί;

KURT BUSIEK: Η Marvel και η DC συζητούσαν την προοπτική ενός JLA/AVENGERS σχεδόν από την εποχή που το πρώτο κατέρρευσε (στις αρχές της δεκαετίας του '80 οι δύο εταιρίες είχαν φτάσει πολύ κοντά στην ολοκλήρωση αυτού του project και μάλιστα ο George Perez είχε σχεδιάσει αρκετές σελίδες, αλλά τελικά το όλο πράγμα δεν προχώρησε λόγω αγεφύρωτων δημιουργικών διαφωνιών), αλλά συνήθως όταν η μία ήθελε, η άλλη δεν ενδιαφερόταν εκείνη την περίοδο και όταν πάλι η δεύτερη άλλαζε γνώμη, κάτι είχε συμβεί που πάγωνε το ενδιαφέρον της πρώτης. Και αυτό συνεχιζόταν επί σειρά ετών.

Όταν ο Joe Quesada ανέλαβε ως Editor-In-Chief της Marvel, μια από τις βασικές του προτεραιότητες ήταν να πραγματώσει το JLA/AVENGERS. Λίγο καιρό πριν αναλάβει ο Quesada, η DC είχε προσεγγίσει τη Marvel αλλά συνάντησε αδιαφορία. Οπότε, μόλις ανέλαβε ο Quesada, το ενδιαφέρον της DC δεν είχε ξεθυμάνει ακόμη και το deal έκλεισε.

Εγώ συμμετείχα στο project επειδή ήμουν ο συγγραφέας του AVENGERS εκείνη την εποχή. Συγγραφέας στο JLA ήταν ο Mark Waid, ο οποίος όμως είχε μόλις υπογράψει αποκλειστικό συμβόλαιο με την CrossGen, οπότε το έκανα μόνος μου.

Η ιστορία ήταν κατά βάση δική μου, αν και οι editors των δύο τίτλων συμμετείχαν στη διαδικασία με ιδέες. Ο Tom Brevoort έκανε κάποιες πολύ καλές προτάσεις και ο George Perez ήταν ανοιχτός για όλα - αυτός επέμενε να εμφανιστούν όλοι οι Avengers και JLAers στο comic.

COMICDOM: Πιστεύεις πως η ιστορία του JLA/AVENGERS είναι ολοκληρωμένη, ή μήπως υπάρχει περιθώριο για κάποιο follow-up; Για να το κάνω πιο συγκεκριμένο, θα υπάρξει sequel;

KURT BUSIEK: Νομίζω πως η ιστορία είναι ολοκληρωμένη, αλλά αυτό δε σημαίνει πως δεν μπορούν να υπάρξουν follow-ups - εγώ ο ίδιος έκανα ένα στο JLA, με το Cosmic Egg και το Crime Syndicate of America και ξέρω κάποιους συγγραφείς στη Marvel που έχουν εκφράσει ενδιαφέρον να συνεχίσουν την ιστορία από την πλευρά τους.

Τώρα, αν μιλάμε για κάποιο άμεσο sequel, ας πούμε κάτι σαν JLA/AVENGERS II: THIS TIME IT'S PERSONAL, νομίζω πως η DC και η Marvel είναι στα μαχαίρια ξανά, οπότε μέχρι να υπάρξει ξανά κάποια χρονική στιγμή που θα ενδιαφέρονται και οι δύο ταυτόχρονα, δεν πιστεύω πως μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο.

COMICDOM: Η Dark Horse ήρθε σε σένα με την πρόταση για το CONAN ή τους προσέγγισες εσύ μόλις έμαθες πως είχαν τα δικαιώματα να το εκδώσουν;

KURT BUSIEK: Στην πραγματικότητα, είχα πάει για φαγητό με τον Mike Richardson (Publisher της Dark Horse) σε ένα convention, λίγο καιρό πριν αποκτήσουν τα δικαιώματα και καταλήξαμε να συζητάμε επί μακρόν για τον Conan και τη σχέση του με τα comics. Με ρώτησε αν θα με ενδιέφερε να γράψω ένα mini-series με τον Conan, μόλις έπαιρναν τα δικαιώματα και του απάντησα καταφατικά - αλλά η αλήθεια είναι πως δε με ενδιέφερε (ένα mini-series). Αυτό που μου αρέσει στον Conan είναι το μεγαλειώδες του όλου πράγματος, οπότε θα με ενδιέφερε πολύ περισσότερο να το κάνω ως μια ongoing, μηνιαία σειρά και όχι ως mini.

Τελικά, το WIZARD έπεισε τη Dark Horse να το εκδώσει σε μηνιαία σειρά και ο Mike είχε αναφέρει το όνομα μου ως πιθανού συγγραφέα στον editor Scott Allie. Πήρα τηλέφωνο τον Scott για κάτι άσχετο, αυτός υπέθεσε πως τον ήθελα για το CONAN και καταλήξαμε να μιλάμε για το πώς θα έπρεπε να ξεκινήσει η σειρά και τι θα χρειαζόταν για να πετύχει. Λίγο μετά, μου έκανε την πρόταση...

COMICDOM: Περίμενες να έχει τόσο μεγάλη επιτυχία η καινούργια σειρά; Αν δεν κάνω λάθος, είναι το μοναδικό non-superhero comic που μπαίνει στο Top 50 των πωλήσεων.

KURT BUSIEK: Δεν πρέπει να είναι το μοναδικό, αλλά σίγουρα είναι ένα από τα ελάχιστα. Περίμενα να έχει επιτυχία, αλλά δεν μπορούσα να φανταστώ πως θα τα πάει τόσο καλά. Όταν έφτασαν οι αρχικές παραγγελίες, ήταν το best-selling comic της Dark Horse τα τελευταία δέκα περίπου χρόνια - και μετά εξαντλήθηκε αμέσως και κάναμε δύο επανεκδόσεις.

Ήμασταν πολύ τυχεροί που είχαμε ένα σπάνιο συνδυασμό ταλαντούχων ανθρώπων -ειδικά, η εξαιρετική συνεργασία του colorist Dave Stewart με το σχεδιαστή Cary Nord- που ταιριάζουν απόλυτα με τον Conan.

COMICDOM: Φαντάζομαι πως θα συμφωνείς ότι το CONAN είναι πολύ διαφορετικό από τις περισσότερες δουλειές που έχεις κάνει στο παρελθόν. Πως προσέγγισες αυτή τη νέα πρόκληση στην καριέρα σου;

KURT BUSIEK: Μου αρέσει η ποικιλία - μου αρέσει να κάνω πολλά διαφορετικά πράγματα. Μπορεί να είμαι πιο γνωστός για τις υπερηρωικές δουλειές μου, αλλά έχω κάνει και ιστορίες τρόμου, χιούμοριστικές, επιστημονική φαντασία, fantasy και πολλά άλλα. Επιπλέον, μου αρέσει η ηρωική φαντασία, οπότε ήταν πολύ ευχάριστο να ασχοληθώ με αυτό.

Βασικά, προσπάθησα απλά να πιάσω το πνεύμα των αυθεντικών ιστοριών - να είμαι απόλυτα πιστός σε αυτές όταν τις διασκεύαζα και να προσπαθήσω να διατηρήσω το ίδιο κλίμα στις περιπτώσεις που έκανα εντελώς καινούργιες ιστορίες. Επιπλέον, είχα τη δυνατότητα να εκμεταλλευτώ τις ανέσεις που υπάρχουν στα comics της εποχής μας και να μη χρειάζεται να ανησυχώ για το Comics Code, ενώ ήξερα πως μπορούσα να αναπτύξω μια ιστορία σε πολλά τεύχη χωρίς να κινδυνεύω να χάσω το ενδιαφέρον των αναγνωστών.

Και είχα τεράστια βοήθεια από τον Cary, τον Dave και τον Richard (Starkings - letterer).

COMICDOM: Ήταν προσωπική σου επιλογή ο Cary για το σκίτσο; Πώς είναι η συνεργασία μαζί του;

KURT BUSIEK: Προσωπικά, δε θα μου πέρναγε ποτέ από το μυαλό ο Cary για ένα comic σαν αυτό. Ήταν καθαρά έμπνευση του Scott Allie και αμέσως μόλις είδαμε τα πρώτα δείγματα της δουλειάς του Cary, ξέραμε και οι δύο πως ήταν ο κατάλληλος. Η μοναδική ανησυχία που είχαμε ήταν από πλευράς χρόνων γιατί ο Cary δεν είναι πολύ γρήγορος. Αλλά, από δημιουργικής άποψης, ήταν τέλειος από τις πρώτες κιόλας σελίδας που μας έστειλε - οι οποίες δημοσιεύτηκαν στο πρώτο trade paperback.

Η συνεργασία μαζί του είναι θαυμάσια. Δε μιλάμε πολύ συχνά, αλλά είναι πάντα πρόθυμος να δοκιμάσει οτιδήποτε και τα κάνει όλα να φαίνονται υπέροχα. Στην αρχή, προσπαθήσαμε να τον βοηθήσουμε με το storytelling και για αυτό έκανε ο Tom Yeates τα layouts στα πρώτα τεύχη - ενώ έκανα και εγώ layouts στα τεύχη #16, 17, 19 και 20. Μετά από αυτό, ο Cary εξελίχθηκε σε αυτό ακριβώς που ψάχναμε και τώρα πλέον κάνει όλη τη σχεδιαστική δουλειά μόνος του.

COMICDOM: Μια ερώτηση σχετικά με τη δημιουργική διαδικασία στο καινούργιο CONAN: Έχεις τοποθετήσει όλες τις ιστορίες του Robert E. Howard σε χρονολογική σειρά και προσπαθείς να δουλέψεις με βάση αυτό, ή είναι απλά βλέποντας και κάνοντας;

KURT BUSIEK: Υπάρχουν πολλές διαφορετικές απόψεις για την ορθή χρονολογική σειρά των ιστοριών του Howard, σύμφωνα με τους fans, οπότε απλά λαμβάνω υπ' όψη μου όλες τις θεωρίες και προσπαθώ να βγάλω μια άκρη για το που πηγαίνει τί. Έχω βέβαια μια γενική σειρά στο μυαλό μου και για τις λίγες ιστορίες για τις οποίες δεν είμαι βέβαιος που "κολλάνε", έχω πολύ χρόνο μπροστά μου μέχρι να τις χρησιμοποιήσω, οπότε δεν υπάρχει πρόβλημα...

COMICDOM: Έχω την αίσθηση πως το CONAN είναι για σένα εξίσου προσωπική δουλειά όσο και τα creator-owned projects σου και η αγάπη που έχεις για τον χαρακτήρα και τον κόσμο του βγαίνει στο χαρτί. Μπορείς να φανταστείς τη στιγμή που θα φύγεις από τον τίτλο; Πόσο σύντομα πιστεύεις πως μπορεί να συμβεί αυτό;

KURT BUSIEK: Έχω περάσει υπέροχα το διάστημα που δουλεύω στη σειρά και όταν θα φύγω, φαντάζομαι πως θα είναι για επαγγελματικούς λόγους και όχι για δημιουργικούς. Αυτό είναι και το μεγάλο μειονέκτημα του work-for-hire - σε τελική ανάλυση, δουλεύεις με χαρακτήρες που ανήκουν σε άλλους, οπότε αν υπάρξει οποιοδήποτε πρόβλημα, εσύ φεύγεις και αυτοί κρατούν το χαρακτήρα.

Αυτό όμως είναι και το ρίσκο που παίρνεις κάθε φορά που δουλεύεις με αυτό το καθεστώς. Μπορεί να παραμείνω στον τίτλο για είκοσι χρόνια, αλλά μπορεί και την επόμενη βδομάδα οι άνθρωποι στους οποίους ανήκει ο Conan να προτιμήσουν κάποιον άλλο. Ή μπορεί η Marvel να με πάρει τηλέφωνο και να μου προσφέρει ένα κάρο λεφτά για αποκλειστικό συμβόλαιο. Ή η Dark Horse να χάσει τα δικαιώματα έκδοσης. Και πολλά άλλα πράγματα. Όχι πως κάτι απ' όλα αυτά είναι ιδιαίτερα πιθανό να συμβεί, αλλά πρέπει πάντα να τα σκεφτόμαστε ως ενδεχόμενα.

COMICDOM: Πότε μπορούμε να περιμένουμε το BOOK OF THOTH; Θα το γράψεις μαζί με τον Len Wein όπως είχε ανακοινωθεί στην αρχή;

KURT BUSIEK: Το CONAN: THE BOOK OF THOTH είναι στο πρόγραμμα για τις αρχές του επόμενου έτους και ναι, θα το γράψω μαζί με τον Len. Το σχέδιο θα το κάνει ο Kelley Jones και είναι ταυτόχρονα πανέμορφο και τρομακτικό.

COMICDOM: Καθαρά προσωπική άποψη, αλλά έχω την εντύπωση πως τις περισσότερες φορές, οι creator-owned δουλειές σου είναι πολύ ανώτερες από τα work-for-hire projects. Ακόμη και το απόλυτα επιτυχημένο run σου στο AVENGERS έμοιαζε, για μένα, ως μια συνειδητή προσπάθεια να αναβιώσεις παλιότερες ιστορίες, ιστορίες βγαλμένες από το "Ένδοξο Παρελθόν Των Earth's Mightiest Heroes". Πιστεύω πως ορισμένες φορές, η Ιστορία των χαρακτήρων μπορεί να αποτελέσει τροχοπέδη στην προσπάθεια ενός συγγραφέα να δημιουργήσει νέες, συναρπαστικές ιστορίες. Συμφωνείς με αυτήν την άποψη;

KURT BUSIEK: Μην ξεχνάς πως εσύ θεωρείς το CONAN, που είναι work-for-hire, ισάξιο με τις creator-owned δουλειές μου. Επιπλέον, πιστεύω πως το MARVELS και το SUPERMAN: SECRET IDENTITY θεωρούνται τουλάχιστον το ίδιο καλά με τις creator-owned δουλειές μου. Οπότε, τι να πεις.

Σε κάθε περίπτωση πάντως, νομίζω πως η μακρά Ιστορία ενός χαρακτήρα μπορεί να είναι πρόβλημα, αλλά υπάρχουν τρόποι για να ξεπεραστεί. Πολλές φορές μπορεί να είναι και πλεονέκτημα. Όλα εξαρτώνται από το πώς θα την αξιοποιήσεις.

COMICDOM: Μιλώντας για "ένδοξο παρελθόν", φαίνεται πως έχεις τρομερή γνώση και οικειότητα με τα universes της Marvel και της DC. Ποιό από τα δύο πιστεύεις πως γνωρίζεις καλύτερα και σε ποιό αισθάνεσαι πιο άνετα να δουλεύεις;

KURT BUSIEK: Γνωρίζω καλύτερα το Marvel Universe, αλλά πιστεύω πως αισθάνομαι εξίσου άνετα και στα δύο. Δεν είναι το συσσωρευμένο παρελθόν που μπορεί να σε κάνει να αισθάνεσαι άνετα ή όχι, αλλά το πώς έχουν τα πράγματα αυτή τη στιγμή. Υπήρχε μια περίοδος που η Marvel είχε "απαρνηθεί" το παρελθόν της και αντιμετώπιζε κάθε τίτλο που έκανε μεγάλη χρήση του continuity, με υποψία - τότε δεν αισθανόμουν άνετα. Συνεπώς, δεν είναι προκαθορισμένο.

COMICDOM: Ποιά είναι η άποψη σου για το παρόν και το μέλλον των υπερηρωικών comics;

KURT BUSIEK: Λυπάμαι, αλλά δεν έχω ιδέα. Οι υπερήρωες μοιάζουν να ξεφεύγουν από τα όρια των comics, περνώντας στον κινηματογράφο και την τηλεόραση, ενώ υπάρχουν πολλές ενδιαφέρουσες δουλειές και στα comics, αλλά για το που θα οδηγήσουν όλα αυτά, τι θα πιάσει και τι θα ξεχαστεί, δεν έχω άποψη. Προσωπικά, προσπαθώ να κάνω το καλύτερο δυνατό και αφήνω το κοινό να αντιδράσει όπως νομίζει.

COMICDOM: Παρακολουθείς τα comics που κυκλοφορούν αυτήν την περίοδο; Ποιά είναι τα αγαπημένα σου;

KURT BUSIEK: Διαβάζω πάρα πολλά comics. Κάποια από τα αγαπημένα μου αυτόν τον καιρό είναι τα USAGI YOJIMBO, FABLES, Y THE LAST MAN, CAPTAIN AMERICA, WALKING DEAD και ROCKETO.

COMICDOM: Θεωρείς πως διανύουμε μια καλή περίοδο για τα comics; Μιλάω και καλλιτεχνικά αλλά και από πλευράς βιομηχανίας.

KURT BUSIEK: Η βιομηχανία των comics είναι λίγο ασταθής τα τελευταία δέκα χρόνια περίπου, αλλά νομίζω πως φαίνονται κάποια σημάδια ανάκαμψης - ειδικά με την έξαρση των trade paperbacks. Καλλιτεχνικά, είναι εκπληκτικό πόσα πολλά καλά και διαφορετικά πράγματα υπάρχουν εκεί έξω. Είναι μια υπέροχη εποχή για την Τέχνη των comics. Χρειάζεται απλά να προσπαθήσουμε περισσότερο να προωθήσουμε όλα αυτά τα υπέροχα comics στο κατάλληλο κοινό.

COMICDOM: Που βλέπεις τα comics να βρίσκονται μετά από 5-10 χρόνια;

KURT BUSIEK: Πιστεύω πως θα στραφούμε ακόμη περισσότερο προς τα trade paperbacks και το Internet και ελπίζω πως θα υπάρχει μια ακόμη μεγαλύτερη ποικιλία ειδών που θα πηγαίνουν καλά εμπορικά. Πέρα από αυτό, δεν μπορώ να ρισκάρω κάποια εκτίμηση.

COMICDOM: Τα comics φαίνεται να γοητεύουν ιδιαίτερα το Hollywood αυτήν την περίοδο. Πιστεύεις πως αυτό μπορεί να κρατήσει πολύ καιρό, ή είναι απλά μια μόδα που θα περάσει;

KURT BUSIEK: Αν εννοείς τον αριθμό των comics που θα μεταφέρονται στον κινηματογράφο, φαντάζομαι πως αυτό θα κρατήσει αρκετά - υπάρχουν πολλές καλές ιστορίες στα comics, και το γεγονός πως είναι οπτικοποιημένες, λειτουργεί θετικά για τις ταινίες. Όσο θα συνεχίσουν να υπάρχουν κινηματογραφικές μεταφορές που θα πηγαίνουν καλά, είτε πρόκειται για το SPIDER-MAN είτε για το HISTORY OF VIOLENCE, το ενδιαφέρον θα εξακολουθήσει να υπάρχει.

COMICDOM: Πόσο καλά πιστεύεις πως η μεγάλη οθόνη μπορεί να αποδώσει τη μαγεία των comics (και ειδικά των υπερηρωικών comics που -πρακτικά- είναι και τα πιο δύσκολα να μεταφερθούν); Σε ποιές περιπτώσεις πιστεύεις ότι το αποτέλεσμα ήταν επιτυχημένο και σε ποιές όχι;

KURT BUSIEK: Δεν έχω δει όλες τις ταινίες, οπότε δεν είμαι ο πλέον κατάλληλος να κρίνω, αλλά πιστεύω πως οι ταινίες SPIDER-MAN λειτούργησαν καλά και το ROAD TO PERDITION ήταν εξαιρετικό. Θαυμάσιο ήταν και το INCREDIBLES που μπορεί να μην είναι μεταφορά από comic, αλλά είναι ταινία με υπερήρωες.

Παρ' όλα αυτά, ενώ είναι δυνατό να γίνουν καλές ταινίες βασισμένες σε comics, αυτό δε σημαίνει πως αποδίδουν τέλεια τα comics - ο μόνος τρόπος για να γίνει αυτό είναι στα comics. Μπορούν να γίνουν εξαιρετικές ταινίες βασισμένες σε μυθιστορήματα, αλλά το ίδιο το μυθιστόρημα είναι κατι εντελώς ξεχωριστό.

Οι ταινίες έχουν τη μαγεία του κινηματογράφου - και συχνά μπορούν να αποδώσουν καλά ένα comic. Η μαγεία των comics όμως υπάρχει μόνο στη σελίδα.

COMICDOM: Ποιοί είναι οι αγαπημένοι σου συνεργάτες (εκτός φυσικά από τον Brent Anderson που το θεωρούμε δεδομένο πως είναι);

KURT BUSIEK: Πάντα χαίρομαι όταν συνεργάζομαι με τον Carlos (Pacheco), τον George Perez, τον Neil Vokes, τον James W. Fry, τον Mark Bagley, τον Stuart Immonen, τον Alex Ross και πολλούς άλλους - και θα ήθελα πάρα πολύ να δουλέψω ξανά με τον Steven Epting και τον Jose Luis Garcia-Lopez.

COMICDOM: Υπάρχει κανείς με τον οποίο θα ήθελες να συνεργαστείς και δεν το έχει κάνει ακόμη;

KURT BUSIEK: Φυσικά. Με τον Alex Toth στον Adam Hughes, τον Lee Bermejo, τον Pasqual Ferry, τον John Paul Leon, την Amanda Conner... Η λίστα είναι ατελείωτη.

COMICDOM: Ασχέτως αποτελέσματος, πωλήσεων, κριτικών ή feedback από τους fans, ποιά ήταν η δουλειά την οποία απόλαυσες περισσότερο κατά τη διάρκεια της δημιουργίας; Ποιά είχε την πιο ικανοποιητική δημιουργική διαδικασία για σένα;

KURT BUSIEK: Δύσκολο να διαλέξω μόνο μία, αλλά τα ASTRO CITY, MARVELS, SUPERMAN: SECRET IDENTITY, CONAN, AVENGERS και THUNDERBOLTS είναι όλα πολύ ψηλά...

COMICDOM: Τέλος, η σωστή προφορά του επωνύμου σου είναι "Bugh (όπως λέμε "Hugh")-sack"; Ο κόσμος πρέπει να μάθει την αλήθεια!

KURT BUSIEK: Είναι "BYOO-sik". Κάνει ρίμα με το "You sick".

Ή σύμφωνα με τη δική σου μέθοδο, "Bugh (as in "Hugh")-sick". Σχεδόν το πέτυχες.