Αν συχνάζετε στο forum του Comicart, τότε δίχως αμφιβολία θα έχετε πετύχει κάποιο post όπου ο Σπύρος Δερβενιώτης και άτομα της ομάδας του Comicdom "διασταυρώνουν τα ξίφη τους". Υπό αυτή την έννοια, ο συγκεκριμένος δημιουργός θα ήταν το τελευταίο άτομο που θα ανέμενε κανείς να δώσει συνέντευξη στο site μας. Μετά όμως από την πρόσωπο με πρόσωπο γνωριμία του γράφοντα με τον καλλιτέχνη στο 1ο Διεθνές Συνέδριο Comics, μπορεί να μην επήλθε συμφωνία, έγιναν ωστόσο ορισμένες άκρως ενδιαφέρουσες συζητήσεις και διαπιστώσεις. Αυτές ήταν και που οδήγησαν στην πρόταση του Comicdom για μία εφ' όλης της ύλης συνέντευξη. Ο Σπύρος Δερβενιώτης την αποδέχθηκε και ελπίζουμε να βρείτε το ίδιο ενδιαφέρουσα με μας αυτή τη συζήτηση.

Προσωπογραφία του καλλιτέχνη διά χειρός Καλαϊτζή

Ηλίας Κατιρτζιγιανόγλου: Μία από τις τελευταίες φορές που καταγράφηκε συνομιλία μας ήταν στο forum του Comicart και ήμουν τόσο μπριζομένος μαζί σου, που δεσμεύτηκα ότι όταν σε δω θα χειροδικήσω. Γνωρίζοντάς σε από κοντά, βρέθηκα αντιμέτωπος με ένα παράδοξο: από τη μία εξακολουθεί να με βγάζει εκτός εαυτού η δικτυακή προσωπικότητά σου κι από την άλλη ως φυσική παρουσία, μου είσαι σχεδόν συμπαθής...

Σπύρος Δερβενιώτης: Οι απόψεις είναι απόψεις. Υπάρχουν αντιπαθείς άνθρωποι με συμπαθητικές απόψεις και τούμπαλιν, οπότε- όπως έχω υποστηρίξει και άλλες φορές στο παρελθόν- δεν είναι και έγκλημα οι άνθρωποι να μην σπάζονται στο ξύλο με βάση τις απόψεις τους, μπορείς κάλλιστα να πιεις μία μπύρα με τον άλλο και να εξακολουθείς να διαφωνείς καθέτως και οριζοντίως με τις απόψεις του. Άλλωστε, εσείς είστε και οι πρώτοι διδάξαντες, του "κάνουμε ένα περιοδικό μαζί, δεν σημαίνει και ότι συμφωνούν πάντα οι απόψεις μας".

ΗΚ: Έχεις μία μόνιμη παρουσία στο forum του Comicart και αναρωτιέμαι αν αισθάνεσαι ότι αυτή σου η παρουσία σε πλήττει καλλιτεχνικά... Με την έννοια ότι μπορεί να υπάρχουν εκεί έξω άνθρωποι που γουστάρουν το Δερβενιώτη ως καλλιτέχνη, αλλά διαφωνούν με αυτά που λέει ή συμφωνούν με τις απόψεις του, αλλά δεν τους αρέσει το έργο του.

ΣΔ: Με τον τρόπο που κάνω τη δουλειά μου δεν μπορώ να το αποφύγω αυτό, από την άποψη ότι και στα έργα μου, απόψεις λέω. Σε κάθε βήμα λοιπόν έχω υπόψη μου ότι θα κάνω και εχθρούς μαζί με φίλους. Πιστεύω ότι το Comicart με ωφελεί γενικά, γιατί παίρνω από αυτό ένα feedback. Είναι αυτό που μας έλειπε γενικά στο χώρο των comics: Δούλευε ο καθένας εν κρυπτώ μέσα στο εργαστήριό του, τύπωνε τη δουλειά του, ο ίδιος πίστευε ότι είναι ο "γαμάω" και γύρω του ούτε έπαιρνε χαμπάρι τι γινότανε. Εγώ πλέον παίρνω χαμπάρι τι γίνεται, μου λένε "μπροστά μου" τι βρίσκουν στραβό στη δουλειά μου κι όλο αυτό βοηθάει να βελτιώνεται κανείς.

ΗΚ: Επανατοποθετήθηκες δηλαδή, σε σχέση με παλαιότερα πιστεύω σου;

ΣΔ: Ναι, πίστευα μέχρι ενός σημείου ότι αυτό που προείχε ήταν 100% το σενάριο κι ότι μπορούσες να την βγάλεις καθαρή ακόμα και με ένα μίνιμουμ σχεδίου, αρκεί αυτό να είναι αποτελεσματικό. Διαπίστωσα λοιπόν ότι αυτό ενοχλούσε περισσότερο από όσο πίστευα και γι αυτό εκεί τώρα τελευταία, ρίχνω ένα άλλο βάρος.

ΗΚ: Μήπως όμως παράλληλα με αυτή σου τη συνειδητοποίηση αυξήθηκαν και οι απαιτήσεις του κοινού;

ΣΔ: Δεν νομίζω να αλλάζει διαχρονικά: Και παλιά που υπήρχαν σχεδιασταράδες πάντα υπήρχε και ένας Ραίζερ -ή κάτι ανάλογο- ο οποίος έμπαινε μπροστά με τη δυναμική του comic του, ανεξαρτήτως σκίτσου. Αυτό λοιπόν, δεν νομίζω ότι θα αλλάξει ποτέ.

ΗΚ: Μιλάς και παίρνεις θέση -σχεδόν- για τα πάντα και αναρωτιέμαι αν αυτή η ανάγκη σου για επικοινωνία έχει να κάνει με την περίοδο "σιωπής" που ανέφερες σε προηγούμενη απάντησή σου...

ΣΔ: Όχι, απλά είναι μία διαστροφή του επαγγέλματος να έχω άποψη για τα πάντα, είναι στο job description. Όταν είσαι και πολιτικός γελοιογράφος, πάνω-κάτω είναι ένα αυτόματο ρεφλέξ.

Σελίδα από comic του Σ.Δ. που σχεδίασε σε προεφηβική ηλικία

ΗΚ: Διαβάζοντας κάποιος τις γελοιογραφίες σου, μπορεί να σε κατατάξει πολιτικά σε κάποιο χώρο;

ΣΔ: Νομίζω ότι δεν υπάρχουν πολλοί χώροι για τους γελοιογράφους, θέλει πολύ ψάξιμο να βρεις ένα δεξιών πεποιθήσεων γελοιογράφο. Δεν ξέρω για ποιο λόγο συμβαίνει αυτό, αλλά οι περισσότεροι αυτοπροσδιοριζόμαστε στην αριστερά.

ΗΚ: Παιδική ηλικία και η πρώτη εικόνα που έχεις από τον εαυτό σου σε σχέση με το σχέδιο...

ΣΔ: Νομίζω ότι όλα τα παιδάκια σχεδιάζουν comics όταν είναι μικρά και μετά σταματάνε. Ε, κάποια δεν σταματάνε. Έμαθα να διαβάζω μέσα από τα comics, έπαιρνα το Πινόκιο και προσπαθούσα να συλλαβίσω και να καταλάβω τί λένε αυτά τα μπαλονάκια. Στη συνέχεια αυτό που μου άρεσε ήθελα να το μεταφέρω στο χαρτί.

ΗΚ: Αυτό που λες μου φέρνει στο μυαλό αυτό το οποίο λένε για τους αναγνώστες comics, ότι δηλαδή, παλιμπαιδίζουμε, ότι έχουμε μείνει προσκολλημένοι σε μία ηλικία που χρειαζόμασταν την εικόνα για να ασχοληθούμε με το κείμενο.

ΣΔ: Δεν νομίζω ότι μένουμε προσκολλημένοι, από την άποψη ότι ο συνειδητός αναγνώστης δεν μένει σε αυτά που διάβαζε τότε, αλλά ψάχνει να βρει στο Μέσο, αυτά που τον καλύπτουν τώρα. Είχα και μία συζήτηση με κάποιον του χώρου πρόσφατα, ο οποίος μου έλεγε "εσύ τυχαία ανακάλυψες τη ΒΑΒΕΛ και γι αυτό το σκίτσο σου πήγε προς εκείνη την κατεύθυνση, ενώ εγώ τυχαία ανακάλυψα τους υπερήρωες". Δεν νομίζω λοιπόν ότι είναι τυχαία αυτά τα πράγματα. Βρίσκεις τι σε καλύπτει ανάλογα με τα εκάστοτε ενδιαφέροντά σου.

ΗΚ: Σαφώς και αλλάζουν διαρκώς τα γούστα, αναφέρομαι όμως στην άποψη που λέει ότι οι άνθρωποι που διαβάζουμε comics, δύσκολα θα πιάσουμε βιβλίο στα χέρια μας ή θα το τελειώσουμε. Ένα είδος αναγνωστικής τεμπελιάς...

ΣΔ: Νομίζω ότι αυτοί που το λένε είναι οι ίδιοι τεμπέληδες στο να αναγνώσουν μία εικόνα. Το να αποκωδικοποιήσεις μία εικόνα θέλει πράγματα τα οποία δεν είναι απαραίτητο να τα εισπράξεις αν δεν είσαι εξοικειωμένος. Ο καλός αναγνώστης αποκωδικοποιεί. Ο άλλος παίρνει το μήνυμα και προχωράει.

ΗΚ: Νομίζω ότι αυτό που λες μάλλον συνηγορεί παρά διαφωνεί με την άποψη που σου μετέφερα.

ΣΔ: Δεν νομίζω.

ΗΚ: Αν αναπτύσσουμε μία ιδιαίτερη οπτική αντίληψη που αφορά στην εικόνα, γιατί αυτή να μην μειώνεται σε επίπεδο ανάγνωσης κειμένου, όπως ας πούμε να μειώνεται το attention span μας;

ΣΔ: Δεν νομίζω ότι το comic το κάνει αυτό. Τουλάχιστον όχι σε εμένα. Αλλά το internet, ναι, μου προκαλεί αυτό που περιγράφεις. Το hypertext μπορεί να μου το κάνει, όχι όμως το comic.

ΗΚ: Αντιληπτό. Ας γυρίσουμε όμως στην αναδρομή της πορείας σου. Η πρώτη σου δουλειά στα comics για την οποία πληρώθηκες;

ΣΔ: Ήταν και η πρώτη μου δουλειά στα comics, τελεία. Στο ΠΑΡΑΠΕΝΤΕ όταν πρωτοξεκινούσα. Συμβολικό το ποσό, αλλά τεράστια η σημασία. Αν εκείνη η πρώτη πόρτα είχε κλείσει, μπορεί να καθυστερούσα πολύ να χτυπήσω την επόμενη.

ΗΚ: Αντίστοιχα το σημείο στο οποίο συνειδητοποίησες ότι θα μπορούσες να συντηρήσεις τον εαυτό σου από αυτή τη δουλειά;

ΣΔ: Αυτό άργησε πάρα πολύ. Διαφήμιση και εικονογράφηση, έπαιξαν για αρκετά χρόνια, ώστε να φτάσω στο σημείο που το χαρτζιλίκι από αυτά να είναι ελάχιστο και οι αμοιβές από τα comics να είναι το 80 με 90% των εισοδημάτων μου.

ΗΚ: Μιλάμε πλέον για ποια χρονολογία;

ΣΔ: Μετά το 96 ή 97. Ήταν πριν το μπαμ του χρηματιστηρίου, έβγαιναν πολλά περιοδικά τότε, τους ενδιέφερε να βάζουν εικονογράφους. Βγήκε μετά και το 9, το οποίο ήταν και το πρώτο που καλοπλήρωσε τους συμμετέχοντές του κι από εκεί και πέρα κυλάει το πράγμα.

ΗΚ: Πες μου πέντε πράγματα για τις σπουδές σου στη σκηνογραφία...

ΣΔ: Αυτό ουσιαστικά ήταν κάτι για να πάρουμε αναβολή και μια και δεν υπήρχε κάτι ανάλογο σε σπουδές comics, ήταν για μένα το next best thing. Δεν το εξάσκησα ποτέ έκτοτε.

ΗΚ: Πιστεύεις ότι μπορεί κάποιος να παράγει καλλιτεχνικό έργο (εν προκειμένω comics) στην Ελλάδα και παράλληλα να έχει και μία δουλειά γραφείου να τον απασχολεί καθημερινά;

ΣΔ: Θα μπορούσε αυτή να είναι και η κινητήριος δύναμή του, δηλαδή ότι απωθημένα έχει από την δουλειά, να τα βγάζει στην εργασία του και τούμπαλιν. Νομίζω ότι είναι και λίγο ατομικά αυτά τα πράγματα. Άλλος δουλεύει με αργούς ρυθμούς, άλλος με γρήγορους, άλλος περισπάται εύκολα, άλλος καθόλου... Οπότε δεν νομίζω ότι μπορούμε να ορίσουμε γενικό κανόνα γι αυτό.

ΗΚ: Εσύ έχεις κάποιες συγκεκριμένες ώρες κατά τις οποίες προτιμάς να δουλεύεις;

ΣΔ: Διάσπαρτα, όλες τις ώρες.

ΗΚ: Δεν υπάρχει δηλαδή κάποια συγκεκριμένη στιγμή της ημέρας που να νιώθεις την παραγωγικότητά σου να αυξάνεται;

ΣΔ: Μπορώ να σου πω πότε δεν μπορώ να δουλέψω. Από τις 12.30 το βράδυ, μέχρι τις 12.30 το πρωί.

ΗΚ: Γιατί αυτό;

ΣΔ: Γιατί τις βραδινές ώρες που ανέφερα, δεν μπορώ να σκεφτώ, οπότε για παράδειγμα γεμίζω χρώμα -κάτι που δεν χρειάζεται σκέψη και τις πρωινές ώρες γιατί απλά δεν έχω πιει καφέ!

Ο 16χρονος Σ.Δ. μεταφέρει το "Κουρδιστό Πορτοκάλι" σε comic, για το περιοδικό CINE 7

ΗΚ: Δουλειά σου για την οποία είσαι περισσότερο και αντίστοιχα λιγότερο υπερήφανος;

ΣΔ: Το λιγότερο θα είναι δύσκολο, για το περισσότερο, μέχρι στιγμής, μάλλον θα έπρεπε να πω το ΓΙΑΤΙ ΜΑΣ ΜΙΣΟΥΝ για τον λόγο ότι βγήκε πάνω στην οργή μιας συγκυρίας και σήμερα τρία χρόνια μετά, δεν έχει χρειαστεί να αλλάξω ούτε λέξη. Δουλειά για την οποία είμαι λιγότερο υπερήφανος...Προφανώς κάποια από εκείνες που έκανα σε άσχετο με τα comics έντυπα...Νομίζω ότι θα πω αυτή που έκανα στο HAIRSTYLE, κυρίως λόγω αντικειμένου.

ΗΚ: Ανατρέχοντας σε βιογραφικά σου, ανακάλυψα κάτι που δεν γνώριζα: Είχες κάνει για το CINE 7, ένα ασπρόμαυρο comic μεταφορά της ταινίας ΤΟ ΚΟΥΡΔΙΣΤΟ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ. Ενδιαφέρουσα επιλογή και αναρωτιέμαι αν πίσω από αυτή κρύβεται ένας fan του Stanley Kubrick...

ΣΔ: Κρύβεται ένας, αλλά δεν είμαι εγώ. Το comic αυτό ήταν παραγγελία του εκδότη του CINE 7. Βέβαια η σχέση μου με τη μεταφορά ταινιών σε comic πάει πολύ πιο πίσω. Ουσιαστικά ό,τι έμαθα από σχέδιο -αν έμαθα- το έμαθα αντιγράφοντας καρέ από ταινίες. Τον Πόλεμο των Άστρων που όλοι ξέρουν ότι το έχω μεταφέρει ολόκληρο σε comic, από εκεί έμαθα σκιές, αναλογίες, σύνθεση...Αυτό ήταν το δασκαλίκι μου.

ΗΚ: Στο παρελθόν έχεις σχεδιάσει σενάρια των Δημήτρη Βαννέλη και Δημήτρη Καλαϊτζή. Πώς αποτιμάς την εμπειρία αυτή σήμερα και τι αποκόμισες ως καλλιτέχνης σχεδιάζοντας σενάρια άλλων;

ΣΔ: Είναι κάτι το οποίο ποθώ να ξανακάνω, αρκεί να βρεθούν οι κατάλληλοι σεναριογράφοι. Βέβαια το να δέσει το γλυκό, είναι ένα ρίσκο και για τους δύο, γι αυτό και διαλέγω προσεκτικά ανθρώπους με τους οποίους να είμαι πάνω-κάτω σε ένα κοινό μήκος κύματος, ώστε να σεβαστώ τον κόπο που θα κάνουν αυτοί και να μην τους το πολυγαμήσω, δεδομένου ότι δεν είμαι και ο πιο ανεκτικός συνεργάτης. Θέλω να έχω λόγο στο τελικό αποτέλεσμα, σίγουρα κάτι θα αλλάξω, σίγουρα κάτι δεν θα μου κάνει...Εκεί είμαι λίγο δικτάτορας με την κακή έννοια.

ΗΚ: Ακούσιο καπέλωμα, δηλαδή...

ΣΔ: Βέβαια και παίζει.

ΗΚ: Έχει να κάνει αυτό λίγο και με το ρόλο του σχεδιαστή που έρχεται δεύτερος και δουλεύει πάνω στην υπάρχουσα δουλειά του σεναριογράφου;

ΣΔ: Δεν έχει να κάνει μόνο με τον ρόλο γιατί μπορεί ο "σταρ" να είναι ο σεναριογράφος, ας πούμε τον Alan Moore, άντε να τον καπελώσεις. Θα είσαι και μαλάκας σκιτσογράφος αν το κάνεις αυτό. Πρέπει λοιπόν να δέσει η χημεία κι αυτό είναι μία extra δυσκολία στην ήδη υπάρχουσα του να βρούμε σεναριογράφους. Όλοι σχεδιάζουν και κάνουν και μόνοι τους τα σενάρια, ενώ είναι ελάχιστοι αυτοί που ασχολούνται μόνο με το κείμενο.

ΗΚ: Υπάρχει λοιπόν έλλειμμα ταλέντου και ιδεών ή απλά οι περισσότεροι σκιτσογράφοι στην Ελλάδα βαπτίζουν εαυτούς και σεναριογράφους;

ΣΔ: Το δεύτερο δεν νομίζω ότι είναι πρόβλημα, αν κάποιος νομίζει ότι τα σενάριά του τον καλύπτουν, δεν μας πέφτει λόγος. Αυτό που δεν υπάρχει είναι τριβή, να δει ο σεναριογράφος τυπωμένο το έργο του και να παρατηρεί τα λάθη του, να μαθαίνει και να βελτιώνεται, όπως ο σκιτσογράφος.

ΗΚ: Από τις τεχνικές που έχεις δοκιμάσει μέχρι σήμερα στο σχέδιο, με ποια αισθάνεσαι πιο οικείος;

ΣΔ: Αυτή που δοκίμασα πρόσφατα και μάλλον θα μείνω εκεί για λίγο καιρό ακόμα, είναι μολύβι, σκανάρισμα το μολύβι και βάψιμο στον υπολογιστή.

ΗΚ: Κατά τη γνώμη σου, μόλις το έργο φύγει από τα χέρια του δημιουργού του, παύει ή συνεχίζει να ανήκει σε αυτόν;

ΣΔ: Δύσκολο θέμα και το έχουμε συζητήσει οι σπυριάρηδες-χοντροί με το που o Lucas αναθεώρησε το παλιό Star Wars. Είχε δικαίωμα να το κάνει; Και οι δύο πλευρές είχαν σοβαρά επιχειρήματα. Προσωπικά δεν έχω καταφέρει να πάρω θέση ακόμα. Πρακτικά μου έχει συμβεί να έχω δημοσιεύσει κάτι κι όταν αυτό βγήκε σε συλλογή να το αλλάξω κάπως. Εκεί επενέβησα γιατί το πήρα και το ξανάφτιαξα.

Σελίδα από το comic "Ιντιάνα Τζόουνς" του 21χρονου Σ.Δ.

ΗΚ: Τί ετοιμάζεις αυτή την περίοδο;

ΣΔ: Πολλά.

ΗΚ: Κάτι ανακοινώσιμο;

ΣΔ: Έχει ήδη βγει προς τα έξω ότι ετοιμάζεται ένα πολιτικό comic περιοδικό με αρκετούς εμπλεκόμενους όπως ο Καλαϊτζής, ο Στάθης, ο Soloup, αλλά και αρκετούς από τη νέα γενιά. Όλοι μπήκαμε σε αυτό το πράγμα με τα μούτρα, όλοι είμαστε φοβερά γκαζομένοι να το βγάλουμε και πιστεύω ότι ο καθένας θα δώσει και εκει την καλύτερη δουλειά του.

ΗΚ: Η διανομή θα γίνει μέσω του πρακτορείου Τύπου;

ΣΔ: Λογικά ναι, αν και δεν έχει καθοριστεί ακόμα, αλλά πάει για περίπτερο μέχρι στιγμής.

ΗΚ: Πότε περιμένουμε την κυκλοφορία του;

ΣΔ: Θα βγει τον Σεπτέμβρη και μέχρι τότε θα έχουν γίνουν γίνει κάποιες εκδηλώσεις που θα το λανσάρουν σιγά, σιγά.

ΗΚ: Τί σε χαλάει στην ελληνική σκηνή comics;

ΣΔ: Οφείλω να πω ότι αυτό που με χαλάει, νομίζω ότι αποτελείτε κι εσείς μέρος του. Είναι η αίσθηση του "κλειστού". Ότι πάνω-κάτω, κανείς δεν θέλει να το ανοίξει αυτό το πράγμα, όλοι θέλουν να το κρατήσουν γκέτο για κάποιο λόγο, είτε το καταλαβαίνουν, είτε όχι.

ΗΚ: Εννοείς;

ΣΔ: Από το να σνομπάρεις τον άσχετο που θα πάει στο Φεστιβάλ της ΒΑΒΕΛ, μέχρι το να πεις "εγώ είμαι ο σούπερ γαμάω και όλοι οι άλλοι είναι απλά οδοντόκρεμες", όπως επίσης και ότι κανείς δεν συνεργάζεται με κανέναν για να κάνουν κάτι της προκοπής. Υπάρχει μία γενικότερη καχυποψία, από τη μία από τους δημιουργούς, από την άλλη από την φανμπόικη νοοτροπία όπου αν δεν ξέρεις πόσους τίτλους έχει βγάλει το X-Men αυτό τον μήνα, είσαι άξιος χλευασμού.

ΗΚ: Ποια από αυτά που ανέφερες πιστεύεις ότι αφορούν το Comicdom;

ΣΔ: Γενικώς ό,τι έχω δει σε γραπτές αποτυπώσεις απόψεων, ήταν όλα αυτά που είπαμε σε περίληψη: Δηλαδή από το κοιτάω αφ' υψηλού τον άσχετο, μέχρι το ότι έχω μία φοβερή καχυποψία για οτιδήποτε γίνεται.

ΗΚ: Σε ό,τι αφορά στο αν κοιτάμε αφ 'υψηλού τον άσχετο, πιστεύω ότι έχουμε εξηγήσει πως δεν μας χαλάει ο άσχετος. Μας χαλάνε τα μέσα που χρησιμοποιεί η κοινότητα για να προσεγγίσει τον άσχετο.

ΣΔ: Δεν νομίζω ότι η κοινότητα έχει κάποιο επεξεργασμένο σχέδιο στο να προσεγγίσει τον άσχετο, εκεί μπορώ να δεχτώ μία μομφή. Αλλά το να πηγαίνει ο άσχετος χωρίς επεξεργασμένο σχέδιο, δεν νομίζω ότι είναι άξιο κριτικής τέτοιου τύπου.

ΗΚ: Για μένα το επεξεργασμένο σχέδιο, ήταν και είναι σημαντικό προκειμένου να έχει νόημα η προσέγγιση. Όσο για την καχυποψία που είπες, δεν βλέπω πως μας αφορά...

ΣΔ: Δεν θα μπορούσα να βρω καλύτερη "εικονογράφηση", από το πρόσφατο γεγονός για το οποίο βούιξε η κοινότητα.

ΗΚ: Αναφέρεσαι στο θέμα του Βασίλη Λώλου;

ΣΔ: Ναι. και αυτό το post, που έλεγε "έλληνες ρε πούστη μου" νομίζω ότι τα λέει όλα.

ΗΚ: Και κάποιοι άλλοι έλληνες, μακάρι να ήξεραν να "διαβάζουν"...

ΣΔ: Εννοείς να διαβάζουν ένα κείμενο και να καταλαβαίνουν τι λέει; Ε, δεν νομίζω ότι υπήρχαν και πολλά περιθώρια παρερμηνείας... Και δεν νομίζω ότι υπήρχε σε αυτό το κείμενο καλή προαίρεση.

ΗΚ: Πιστεύω ότι είναι ελάχιστη απόδειξη καλής προαίρεσης, το γεγονός ότι δεν κλείσαμε ποτέ την πόρτα σε κανέναν και ποτέ δεν έχουμε αρνηθεί να παρουσιάσουμε ή να προωθήσουμε τη δουλειά κάποιου, όποιος κι αν είναι αυτός. Τώρα αν η κριτική -η σκληρή κριτική- καθώς και το γεγονός ότι μπήκαμε σε αυτό το πανηγύρι με την αρχή ότι ποτέ δεν θα χαϊδέψουμε αυτιά, αν αυτό θεωρείται ως "επίθεση", τότε ή δεν κάνουμε εμείς κάτι καλά ή κάποιοι που μας διαβάζουν, δεν καταλαβαίνουν τί διαβάζουν.

ΣΔ: Με δεδομένο ότι στατιστικά μάλλον είναι λίγο πιο δύσκολο να δεχτούμε ότι όλος ο κόσμος δεν μας καταλαβαίνει και ότι είναι αντιπαραγωγικό να πιστέψουμε ότι εμείς κάνουμε κάτι στραβά, λογικό είναι να πιστέψουμε ότι ακόμα κι αν ο κόσμος δεν ξέρει να διαβάζει, μάλλον δεν του το γράψαμε καλά.

ΗΚ: Να μη ξεχνάμε ότι μιλάμε πάντα για μέρος του κοινού. Γιατί υπάρχει και μία μεγάλη μερίδα κοινού που μας υποστηρίζει. Απλά δεν είναι τόσο vocal στα forums.

ΣΔ: Όλα τα πράγματα έχουν και φίλους και εχθρούς. Είναι όμως θέμα προβληματισμού το γιατί το κοινό σας δεν είναι τόσο vocal. Φοβάται ή απλά δεν νοιάζεται; Και στις δύο περιπτώσεις πάντως δεν μιλάμε για κάτι καλό.

ΗΚ: Αν φοβούνται αυτό δεν σημαίνει κάτι καλό, όχι για το Comicdom, αλλά για την ίδια την κοινότητα και ίσως λέει πολλά για το κλίμα που συντηρείται. Όταν για παράδειγμα ζητάμε από νέο καλλιτέχνη με περιορισμένες δυνατότητες να προωθήσει τη δουλειά του, να παρουσιαστεί μέσα από το site μας και η απάντηση που λαμβάνουμε είναι "παιδιά να τ' αφήσουμε γιατί δεν θέλω να στενοχωρήσω κάποιους ανθρώπους", οποιοσδήποτε καταλαβαίνει αυτόματα ότι δεν είμαστε εμείς αυτοί που κλείνουμε πόρτες ή που θέλουμε το "εμείς κι αυτοί".

ΣΔ: Δεν νομίζω ότι θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι εσείς προκαλείτε όλα τα δεινά της ελληνικής σκηνής comics, απλά πιστεύω ότι τα αντικατοπτρίζετε πολύ πιστά.

Σελίδα απο την επερχόμενη "Γαλέρα".

ΗΚ: Είναι προφανές ότι συμφωνούμε πως διαφωνούμε, συνεπώς τελικός κριτής στα λεγόμενά και τις πράξεις μας, θα είναι το ίδιο το κοινό. Ελπίζω οι αναγνώστες να βρήκαν ενδιαφέρουσα τη μακροσκελέστατη αυτή συνέντευξη. Σε ευχαριστώ για το χρόνο σου.

ΣΔ: Κι εγώ ευχαριστώ.

Ευχαριστούμε θερμά τον καλλιτέχνη για την παραχώρηση του αποκλειστικού υλικού.