Writer: Ορέστης Μανούσος

Artist: Νίκος Παγώνης

Lettering: Ντόρις Λαμπρινού

Anubis Comics

Η εθνική υπερηφάνεια και η ιστορική μνήμη, είναι στοιχεία τα οποία συναντά κανείς, σχεδόν, σε κάθε λαό αυτού του κακόμοιρου πλανήτη. Αυτό που διαφέρει είναι η ένταση, η προσκόλληση και εμμονή στην Ιστορία και όχι στο παρόν, αλλά και οι εξωραΐσεις της Ιστορίας. Το να είναι κανείς περήφανος για την καταγωγή του, σε ένα βαθμό, μπορεί να είναι θετικό και να λειτουργήσει ως κίνητρο, αλλά από ένα σημείο και πέρα, όταν δηλαδή φτάνει κάποιος να μη βλέπει την πραγματικότητα, αλλά ένα ωραίο ροζ συννεφάκι, θεωρώ ότι υπάρχει πρόβλημα.

Τέτοια ροζ συννεφάκια είναι πολύ διαδεδομένα στο δικό μας λαό - συννεφάκια που ρίχνουν ένα πέπλο στην πραγματική Ιστορία και αφήνουν να φαίνονται μόνο μέρες δόξας και ευημερίας. Μέρες που κάποιοι -αυτό είναι κλασικό πια- ζήλεψαν και θέλησαν να μας στερήσουν. Σαφώς και πρέπει κανείς να γνωρίζει την Ιστορία του, σαφώς και δεν πρέπει να την ξεχνάει, με την προϋπόθεση, όμως, ότι μιλάμε για Ιστορία και όχι για προπαγάνδα. Ότι μιλάμε για Ιστορία και όχι για παραμύθια.

Ένα πολύ διαδεδομένο παραμύθι, για παράδειγμα, είναι αυτό του κρυφού σχολειού, της μοναδικής διεξόδου που είχαν τα Ελληνόπουλα, κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, για να μην ξεχάσουν τη γλώσσα, τα ήθη και τα έθιμά τους. Το ότι, στην πραγματικότητα, τα προνόμια του Πατριαρχείου ήταν τέτοια, ώστε οι κατεκτημένοι Έλληνες είχαν το δικαίωμα να έχουν τα δικά τους σχολεία, αλλά και τις δικές τους εκκλησίες, είναι κάτι που πολύ συχνά αποσιωπείται.

Λίγο πιο πίσω στο χρόνο, πριν την Άλωση, κατά την περίοδο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, θα συναντήσει κανείς ακόμη περισσότερα τέτοια παραδείγματα. Τα χρόνια εκείνα αναφέρονται ως λαμπρά, άσχετα αν, στην πραγματικότητα, μιλάμε για μια αυτοκρατορία που χτίστηκε πάνω στην παρακμή της Ρωμαϊκής και ακολουθεί πιστά το Μεσαίωνα της Ευρώπης. Το να δίνει κανείς λάμψη σε κάτι που μπορεί να μην έχει, δεν με ενοχλεί τόσο -φαντάζομαι ότι αυτό είναι στα πλαίσια της εθνικής συσπείρωσης, ή κάτι παρόμοιο- αλλά δεν είναι δυνατόν να διαστρεβλώνεις την ιστορία για να τη φέρεις στα μέτρα σου και μετά να σφυρίζεις αδιάφορα.

Κάτι τέτοια σκεφτόμουν, όταν ο αγαπητός editor, ο οποίος θα μου κάνει αύξηση, μου έδωσε το 1453 για review. Έχοντας παρακολουθήσει και την παρουσίαση της Anubis (στο Comicdom Con 2008,φυσικά), κατά την οποία τονίστηκε ότι πρόκειται για "το πρώτο ελληνικό graphic novel", ήμουν σχεδόν βέβαιος, χωρίς να μπορώ αυτό που λέω να το αιτιολογήσω, ότι θα είναι σύμφωνο με το "ελληνικό ιδεώδες" και σας ομολογώ ότι δεν είχα καμία όρεξη να το διαβάσω. Για να προλάβω μερικές κακές γλώσσες, το διάβασα και πρέπει να σας πω ότι, περίπου, με διέψευσε ευχάριστα.

Παρακολουθούμε τις τελευταίες μέρες της Κωνσταντινούπολης, πριν την πολιορκία των Οθωμανών, μέσα από τα μάτια του Νικηφόρου Καλέργη, ενός τοξότη από την Κρήτη, ο οποίος ανήκει στην δύναμη των Κρητών, που εντάχθηκε εθελοντικά στο στρατό της Πόλης. Η ευχάριστη έκπληξη για την οποία μίλησα παραπάνω, ήταν το γεγονός ότι ο συγγραφέας, Ορέστης Μανούσος, δε θέλησε να διηγηθεί την ιστορία της Άλωσης, αλλά την ιστορία ενός στρατιώτη και σε αυτόν επικεντρώνεται, μένοντας παράλληλα πιστός στα ιστορικά γεγονότα. Μπορεί η Κωνσταντινούπολη να παρουσιάζεται λίγο περισσότερο "γυαλιστερή", από ότι ήταν στην πραγματικότητα, αλλά, σε καμία περίπτωση, αυτό δεν θα το θεωρήσω αρνητικό, καθώς σκοπός είναι η διήγηση μιας ιστορίας και όχι της Ιστορίας. Η αφήγηση του Μανούσου έχει ροή και οι διάλογοι είναι αρκετά προσεγμένοι, με μόνη ένσταση -και αυτό είναι καθαρά προσωπική προτίμηση και δεν το θεωρώ απαραίτητα αρνητικό- το γεγονός ότι εφόσον ασχολούμαστε με έναν Κρητικό, περίμενα και η ομιλία του να έχει περισσότερα Κρητικά στοιχεία.

Κάπου εδώ, όμως, είναι που σταματούν τα θετικά του 1453. Το σχέδιο του Νίκου Παγώνη δε με άφησε ικανοποιημένο και ειδικότερα εντόπισα πολλά προβλήματα στην έλλειψη κίνησης και στις εκφράσεις των χαρακτήρων. Οι σκηνές μάχης δεν έχουν σχεδόν καθόλου νεύρο, ενώ ο πρωταγωνιστής έχει περίπου το ίδιο πρόσωπο, είτε μιλάει στην αγαπημένη του, είτε απειλεί να ξεκοιλιάσει κάποιον. Σε πολλά καρέ, έχει γίνει, κατά τη γνώμη μου, κακή χρήση των εφέ, κυρίως του blur, σε μια προσπάθεια να προστεθεί βάθος, χωρίς τελικά να επιτυγχάνεται αυτό. Εκεί, όμως, που απογοητεύτηκα πραγματικά, ήταν με το lettering, το οποίο αγνοεί το γεγονός ότι πρόκειται για ζωγραφική και όχι για σκίτσο, με αποτέλεσμα να δείχνουν τα balloons, σα να είναι απλά "κολλημένα από πάνω" και να μη μοιάζουν με μέρος του panel. Το ίδιο συμβαίνει και με τα πλαίσια της αφήγησης, στα οποία έγινε προσπάθεια να μοιάζουν κάπως με πάπυρο, αλλά και πάλι ξεχωρίζουν με άσχημο τρόπο από το υπόλοιπο panel.

Καλή η προσπάθεια για το "πρώτο ελληνικό graphic novel", αλλά λέω να περιμένω το επόμενο.