Writer/Artist : Craig Thompson

Μετάφραση: Μπέλλα Σπυροπούλου

Πρόλογος-Επιμέλεια: Γιάννης Κουκουλάς

Lettering: Φένια Λυκούρη

Εκδόσεις ΚΨΜ

Με ποιο τρόπο είναι σωστό να κρίνεις την έκδοση ενός ξενόγλωσσου comic στα Ελληνικά; Τι θα ήταν καταλληλότερο από μέρους μου να σχολιάσω; Το comic κάθ' αυτό; Ή έχει περισσότερο ενδιαφέρον το να σχολιάσει κανείς την επιλογή του συγκεκριμένου comic; Θα ήταν άραγε πιο χρήσιμη μια σύγκριση της έκδοσης με την αντίστοιχη αγγλόφωνη;

Θα προσπαθήσω να μιλήσω εν συντομία για όλα αυτά.

Ο Craig Thompson στο BLANKETS μιλά για τα χρόνια που πέρασε στην (ιδιαίτερα θρησκευόμενη έως θρησκόληπτη) οικογένεια του και για την πρώτη του ερωτική σχέση. Για το πως κατά την τελευταία του χρονιά στο σχολείο η ζωή του άλλαξε, αλλά και για την χειραφέτησή του από την εκκλησία.

Το BLANKETS είναι ένα σπουδαίο δείγμα της τέχνης των comics. Ξαναδιαβάζοντας το στην ελληνική του έκδοση από τις εκδόσεις ΚΨΜ ξαναθυμήθηκα γιατί είναι ένα comic που έχω αγαπήσει τόσο πολύ και ένας από τους λόγους που με ανάγκασαν να έχω στραφεί, σχεδόν ολοκληρωτικά, τα τελευταία χρόνια στη σκηνή που ονομάζεται independent comics. Να αναζητώ συνεχώς νέους δημιουργούς και να ξοδεύω όσα χρήματα έχω σε comics εταιριών, που οι περισσότεροι αναγνώστες προσπερνούν, όπως η Top Shelf και η Adhouse ή οι μεγαλύτερες Fantagraphics και Drawn and Quarterly. Το μόνο που έχω να πω ακόμη για το βραβευμένο με Eisner και Harvey, BLANKETS, είναι ότι είναι ένα από τα πιο σημαντικά comics της τελευταίας δεκαετίας και πως ο χώρος που του αξίζει να παρουσιαστεί αναλυτικότερα είναι στα Comicdom Files.

Δεδομένης, λοιπόν της αξίας του BLANKETS, το ερώτημα που μένει είναι το κατά πόσο επιτυχημένη είναι η ελληνική του έκδοση. Κατ’αρχήν πιστεύω πως είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα εκδοτική επιλογή. Είναι ένα comic από τη μια, τόσο δυνατό ώστε να μπορεί, κατά τη γνώμη μου να «δημιουργήσει κοινό». Από την άλλη θεωρώ πως σαν κυκλοφορία είναι πολύ πιο τολμηρή από το PALESTINE (το οποίο βρήκε στην Ελλάδα ένα κοινό που ήταν ήδη ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένο γύρω από το θέμα που πραγματεύεται). Για αυτούς τους λόγους θα θεωρήσω πολύ σημαντική για την ελληνική σκηνή την κυκλοφορία του BLANKETS (για ένα μεγάλο κομάτι της οποίας η αμερικανική καταγωγή ενός comic θεωρείται «στίγμα» - ελπίζω πως η ελληνική κυκλοφορία του BLANKETS μπορεί να βάλει το λιθαράκι της ώστε να αλλάξει αυτό).

Η ελληνική έκδοση του BLANKETS, με μια πρώτη ματιά, μπορούμε να πούμε ότι μοιάζει πάρα πολύ με την αντίστοιχη αμερικανική, πράγμα που βρίσκω πολύ καλό (if it ain’t broken, don’t fix it). Περιλαμβάνει έναν πολύ ενδιαφέροντα πρόλογο του Γιάννη Κουκουλά, με τον οποίο σε κάποια σημεία μπορεί να διαφωνώ αλλά και που αποτελεί σίγουρα μια πολύ ενδιαφέρουσα προσέγγιση στο BLANKETS (σίγουρα πληρέστερη του παρόντος κειμένου). Η μετάφραση είναι προσεγμένη και βοηθά την ανάγνωση να «κυλάει» αρκετά ομαλά (πράγμα που γενικά θεωρώ ιδιαίτερα δύσκολο και προβληματικό στα μεταφρασμένα comics).

Αν έψαχνα να βρω μια μικρή ένσταση αυτή θα ήταν στο lettering. Για να μην παρεξηγηθώ: πιστεύω πως η δουλειά που έγινε στον τομέα αυτό είναι εξαιρετική και σε πολλά σημεία πολύ καλύτερη από ότι θα πίστευα ότι είναι δυνατό να γίνει. Έλα όμως, που ο Craig Thompson είναι από αυτούς τους καλλιτέχνες που κάνουν το lettering στο χέρι, κάτι που του δίνει ατέλειωτες δυνατότητες αφού ουσιαστικά έτσι δεν το διαχωρίζει αλλά το καθιστά έτσι αναπόσπαστο τμήμα των σχεδίων του. Σε αυτό το σημείο, η οποιαδήποτε μετάφραση είναι καταδικασμένη a priori να «υστερεί» του πρωτοτύπου, χωρίς να μπορεί να κάνει κάποιος πολλά πράγματα. Αυτό είναι και το μοναδικό «πρόβλημα» που κατάφερα να βρω στην έκδοση (μαζί με την υποψία ότι σε μια-δυο περιπτώσεις ίσως θα ήταν καλύτερα να είναι γραμμένες οι λέξεις με κεφαλαία, ώστε να τονίζονται, κάποιες άλλες λέξεις από αυτές που έχουν γραφεί -αντίστοιχα με το πρωτότυπο) και το οποίο σίγουρα δε θα είχα παρατηρήσει αν δεν είχα διαβάσει ποτέ το original thing.

Το «ελληνικό» BLANKETS είναι μια πολύ προσεγμένη έκδοση ενός σπουδαίου comic και ένα από τα highlights στην ιστορία των εκδόσεων ξενόγλωσσων comics στην Ελλάδα. Οφείλω λοιπόν να εκφράσω λοιπόν τα προσωπικά μου συγχαρητήρια στις εκδόσεις ΚΨΜ και την ευχή να δούμε και άλλες τέτοιες -εξίσου σημαντικές- εκδοτικές προσπάθειες.