Πόσο εύκολο είναι τελικά να έχεις κομιξάδικο στην Αθήνα; Είναι ευλογία ή κατάρα για αυτούς που κατόρθωσαν (ή επέλεξαν) να κάνουν το χόμπι τους επάγγελμα; Αντέχει η αγορά να "σηκώσει" τόσα πολλά comics stores; Πόσοι αναγνώστες comics υπάρχουν αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα;

Είμαι βέβαιος πως κάποια από αυτά τα ερωτήματα έχουν περάσει και από το δικό σας μυαλό...

Στην απόπειρα να βρούμε τις απαντήσεις, θα μας βοηθήσουν τρεις από τους πιο γνωστούς "comics entrepreneurs" του Λεκανοπεδίου, o Λευτέρης Σταυριανός (ιδιοκτήτης της αλυσίδας Jemma Books And Comics), ο Νίκος Μάστορης (συν-ιδιοκτήτης του Relax Your Soul Comics) και ο Ανδρέας Πεφάνης (εμπνευστής και ιδρυτής του franchise Comicworld).

(Να σημειώσουμε, προς αποφυγή παρεξηγήσεων, πως ζητήθηκε και από τις ιδιοκτήτριες των καταστημάτων Tilt και Solaris να περευρεθούν στη συζήτηση, αλλά προτίμησαν -για διαφορετικούς λόγους η κάθε μία- να αρνηθούν.)

Σπύρος Ευάγγελος Αρμένης: Πριν ξεκινήσουμε να σας ευχαριστήσω που αποδεχτήκατε την πρόσκλησή του COMICDOM να μιλήσουμε για την αγορά των comics, τον τομέα που ξέρετε εσείς καλύτερα από όλους μας. Ας ξεκινήσουμε λοιπόν με μία "γενική" ερώτηση: Πώς πήρατε την απόφαση να ανοίξετε συγκεκριμένα ένα μαγαζί με comics;

Λευτέρης Σταυριανός: Κατ' αρχάς γούσταρα τα comics. Και μια και δεν υπήρχε στον Πειραιά κάτι τέτοιο, οπότε κάποιος που ήθελε να αγοράσει comics έπρεπε να κατέβει στο κέντρο της Αθήνας, είπα να το κάνω. Περισσότερο όμως ο λόγος ότι είμαι "junkie" με τα comics, τα αγαπώ.

Νίκος Μάστορης: Στη δική μου περίπτωση, παρότι σπούδασα γραφίστας, σιχάθηκα το σκηνικό και καθώς τα comics ήταν πάντα μεγάλη αγάπη μου, είπα να το κάνω.

Ανδρέας Πεφάνης: Μια και το ανέφερε ο Νίκος, κι εγώ γραφίστας είμαι. Εγώ ουσιαστικά πήρα την απόφαση πιο πολύ για το Φεστιβάλ. Δουλεύοντας σε άλλες εταιρίες στον τομέα των δημοσίων σχέσεων κλπ, είδα ότι δεν μπορούσα να αφιερώνω το χρόνο που χρειαζόταν για να γίνει το Comic Fest. Έτσι αποφάσισα να ασχοληθώ μόνιμα με αυτό και κάτι που επιπλέον μέτρησε σε μένα είναι ότι ήθελα να είμαι κύριος του εαυτού μου - άρα και του μαγαζιού μου.

Ανδρέας Πεφάνης

Νίκος Μάστορης: Αυτό που λέμε μου θύμισε την ατάκα που ακούω από πολύ κόσμο "Τι ωραία να μπορείς να κάνεις το hobby σου δουλειά, τι ωραία που περνάς..." Τα "πακέτα" που τρώμε δεν τα βλέπουν, αλλά εδώ που τα λέμε δεν είναι και δουλειά τους να τα δουν.

Λευτέρης Σταυριανός: Εγώ πάντως θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό που μπορώ να κάνω το hobby μου, δουλειά. Ότι έχει "πακέτα"... Ε, "πακέτα" έχουν όλες οι δουλειές.

Ανδρέας Πεφάνης: Εννοείται ότι δεν έχει καμία σχέση με αυτό που βγαίνει προς τα έξω, ας πούμε το να συνεννοείσαι με μία καλή εταιρία όπως η Diamond είναι καταπληκτική εμπειρία, αλλά το αποτέλεσμα είναι ότι κάνεις αυτό που σ' αρέσει.

Σπύρος Ευάγγελος Αρμένης: Ως γνωστόν εσύ Λευτέρη έχεις δύο μαγαζιά, ο Νίκος έχει το Relax, εσύ Αντρέα άνοιξες ένα καινούριο μαγαζί...

Ανδρέας Πεφάνης: Ουσιαστικά είναι franchise, o Ευθύμης αγόρασε την επωνυμία κι εγώ τον βοήθησα να το στήσει και να μην έχει μεγάλη χασούρα τώρα στην αρχή. Τώρα που έκλεισε το Integral στην Αγία Παρασκευή, μπορεί αυτό το κατάστημα του Χαλανδρίου να καλύψει τις ανάγκες του κοινού στα βόρεια προάστια.

Σπύρος Ευάγγελος Αρμένης: Είχα ξεκινήσει λοιπόν να αναφέρω τα καταστήματα που υπάρχουν -και μην ξεχάσουμε φυσικά εκτός από τα δικά σας, το Solaris και το Tilt- για να κάνω την ερώτηση, αν πιστεύετε ότι μπορεί η αγορά να σηκώσει αυτό τον αριθμό καταστημάτων;

Ανδρέας Πεφάνης: Προσωπική μου γνώμη είναι ότι αντέχει και περισσότερα μαγαζιά, αρκεί φυσικά να υπάρξει και το ανάλογο αγοραστικό κοινό. Και μην ξεχνάμε ότι δεν υπάρχουν μόνο τα comics: Παίρνεις τα έσοδα από το ένα είδος και "ταΐζεις " το άλλο και πάει λέγοντας...

Νίκος Μάστορης: Το θέμα είναι να φέρεις όσο γίνεται περισσότερο κόσμο από έξω προς τα μέσα.

Ανδρέας Πεφάνης: Ο Λευτέρης έχει κάνει την απίστευτη διαφημιστική καμπάνια, περισσότερο από όλους τους υπόλοιπους και δρέπει τους καρπούς αυτών των εξόδων-κόπων, να βρει, να συνδεθεί, να φτιάξει τις μακέτες κι όπως όλα δείχνουν πέτυχε το στόχο του.

Λευτέρης Σταυριανός: Αυτό που έχω να πω είναι ότι τα comics ως μέσο φθίνουν, θεωρούνται πλέον παρωχημένα. Κι αυτή δεν είναι μόνο δική μου άποψη, αλλά και πολλών επαγγελματιών από την Αμερική. Ο μέσος όρος ηλικίας στο αναγνωστικό κοινό έχει αυξηθεί, σήμερα δεν είναι πια οι δεκαπεντάρηδες αυτοί που διαβάζουν comics και οι δεκαπεντάρηδες είναι η βασική αγοραστική δύναμη σε κάθε είδους αγορά. Δεν ξέρω πως θα εξελιχθεί αυτό το πράγμα...

Νίκος Μάστορης: Εγώ είμαι πιο αισιόδοξος, το βλέπω να ανοίγει το πράγμα. Έρχονται για παράδειγμα και μου ζητάνε το SIN CITY - είδαν την ταινία και γούσταραν κι αυτό φέρνει κόσμο από έξω.

Λευτέρης Σταυριανός: Αυτό που λέω είναι ότι ο σύγχρονος πιτσιρικάς, δεν έχει λόγο να διαβάσει μία περιπέτεια, όταν μπορεί να την παίξει στην κονσόλα του ή να διαβάσει ένα θρίλερ όταν μπορεί να το βιώσει. Εμένα προσωπικά με εξοργίζει το γεγονός ότι πωλούνται comics που είναι μεταφορές παιχνιδιών.

Νίκος Μάστορης: Σκέψου όμως ότι αυτός που θα έρθει για το SILENT HILL θα πάρει και το BATMAN του Jim Lee που θα του γυαλίσει.

Λευτέρης Σταυριανός: Δες το ψυχρά με τα νούμερα. Στη δεκαετία του '80 αν ένας τίτλος πούλαγε 50.000 κομμάτια η Marvel τον έκλεινε. Σήμερα ανοίγουν και σαμπάνιες με αυτό το νούμερο!

Ανδρέας Πεφάνης: Η διαφορά είναι ότι τότε o Αμερικάνος μπορούσε να βρει comics στο περίπτερο, στο newsstand, στο supermarket, παντού.

Λευτέρης Σταυριανός: Ακριβώς το ότι φύγαμε από τα newsstands και γίναμε direct sales, αυτό σημαίνει ότι μίκρυνε το κοινό.

Σπύρος Ευάγγελος Αρμένης: Αυτά όμως συμβαίνουν στην Αμερική. Από την πείρα σας, πού θα προσδιορίζατε αριθμητικά το ελληνικό κοινό που διαβάζει comics;

Ανδρέας Πεφάνης: 5.000 άτομα;

Λευτέρης Σταυριανός: Νομίζω ότι είναι πάρα πολλά αυτά που λες. Πάνω από 2.500 δεν είναι με τίποτα.

Νίκος Μάστορης: Εκεί τους τοποθετώ κι εγώ. Κάτι περισσότερο από δύο χιλιάρικα.

Λευτέρης Σταυριανός: Για μισό λεπτό όμως: Μιλάμε για αυτούς που διαβάζουν αμερικάνικα comics;

Σπύρος Ευάγγελος Αρμένης: Μιλάμε για αυτούς που θα επισκεφτούν ένα comics shop τουλάχιστον μία φορά το μήνα, δεν αναφέρομαι σε αυτούς που διαβάζουν comics "κοινωνικά"...

Λευτέρης Σταυριανός: Εκεί παίζουν, στο νούμερο που σου είπα.

Ανδρέας Πεφάνης: Σύμφωνα με τις συνδρομές που έχει ο καθένας μας, δεν νομίζετε ότι πρέπει να είναι μεγαλύτερο το νούμερο από αυτό που λέτε;

Νίκος Μάστορης: Ο περιστασιακός που θα πάρει μόνο trades και κυρίως trades από ταινίες, δεν μπορεί να προσμετρηθεί. Αλλά αν μιλάμε για συνδρομητές νομίζω ότι αυτός είναι ο αριθμός. 2.000 με 2.500 χιλιάδες άτομα.

Σπύρος Ευάγγελος Αρμένης: Σχετικά με τα comics shops που διατηρείτε, υπάρχει κάποια δυσκολία που να προέκυψε μετά το άνοιγμα του καταστήματός σας και να μην την είχατε υπολογίσει;

Νίκος Μάστορης: Η τρέλα του ελληνικού δημοσίου. Αλλά αυτό χρειάζεται μία συζήτηση από μόνο του.

Λευτέρης Σταυριανός: Εγώ θα έλεγα, η συμπεριφορά μίας μεγάλης ομάδας αναγνωστών. Που θέλουν να είσαι δερβέναγας πάνω από το κεφάλι τους για να πάρουν τα τεύχη τους. Είναι εξοργιστικό γιατί δεν μπορείς να κάνεις τον μπάτσο στο χόμπι του καθενός. Έρχεται κάποιος και παραγγέλνει αυτά που θέλει -δεν του βάζει κανείς το πιστόλι στον κρόταφο- φτιάχνει ένα κατεβατό και μετά αρχίζει το κυνήγι για να τα πάρει από τη σακούλα του. Αυτό το βρίσκω τουλάχιστον ελεεινό.

Νίκος Μάστορης: Ναι, είναι επιεικώς απαράδεκτο.

Λευτέρης Σταυριανός: Κι αυτό δεν το λέμε επειδή είμαστε περίεργοι αλλά όπως ξέρετε όλοι, όταν έρχεται το τέλος του μήνα και πρέπει να πληρώσεις τη Diamond, δεν έχεις ρευστό!

Νίκος Μάστορης: Θα είσαι επιεικής αν κάποιος πελάτης χάσει τη δουλειά του ή είναι φαντάρος. Αυτό είναι ανθρώπινο.

Ανδρέας Πεφάνης: Δεν είναι δυνατόν να έχεις "100 ευρώ" στη σακούλα και να μην κάνεις τίποτα γι αυτό.

Σπύρος Ευάγγελος Αρμένης: Πώς αντιμετωπίζετε αυτούς τους "δύσκολους" πελάτες;

Νίκος Μάστορης: Λυπάμαι που θα το πω, αλλά όταν δω ότι κάποιος σε ένα τίτλο έχει τρία συνεχόμενα νούμερα, τα βγάζω από τη σακούλα του.

Σπύρος Ευάγγελος Αρμένης: Πιστεύετε ότι το σύστημα των συνδρομητών με το οποίο λειτουργείτε, είναι προτιμότερο από το "παίρνω ό,τι υπάρχει στα ράφια" που παίζει αρκετά στην Αμερική;

Λευτέρης Σταυριανός: Και στην Αμερική γίνονται κρατήσεις τευχών, μόνο που εκεί έχουν το σύστημα ότι για να γίνεις συνδρομητής, θα πρέπει να παίρνεις από 15 τίτλους και πάνω. Κι εδώ επανερχόμαστε σε αυτό που λέγαμε πριν. Υπάρχουν άνθρωποι που γράφονται για δύο τίτλους και δεν τους παίρνουν ποτέ. Και είναι πιο σύνηθες να μην αδειάζουν τη σακούλα τους αυτοί, παρά ένας άνθρωπος που παίρνει 50 τίτλους. Θεωρώ πάντως ότι το σύστημα αυτό είναι καλό. Η Δέσποινα του Solaris έτσι λειτουργούσε κι έτσι το έμαθε ο κόσμος. Εμείς οι παλιότεροι που τρέχαμε από περίπτερο σε περίπτερο ξέρουμε καλά την αξία αυτού του πράγματος.

Λευτέρης Σταυριανός

Ανδρέας Πεφάνης: Επιπλέον το κατάστημα έχει έτσι, εξασφαλισμένη την πώληση. Πες ότι από ένα τεύχος παραγγέλνει 50 κομμάτια. Θα είναι σίγουρος ότι θα τα πουλήσει; Εντός εισαγωγικών, αυτό το σύστημα που έχουμε τώρα, έχει μία κάποια μεγαλύτερη σιγουριά.

Σπύρος Ευάγγελος Αρμένης: Μιλώντας για τα ράφια, με τι κριτήρια επιλέγετε τις extra κόπιες που θα παραγγείλετε για αυτά;

Λευτέρης Σταυριανός: Κινείσαι ανάλογα με τη δυναμική του πράγματος. Aν βγάλει -ας πούμε- η Μarvel το HOUSE OF M λογικά αυτό θα πρέπει να υπάρχει στα ράφια σου. Και μετά πας σε προσωπικά κριτήρια: Πράγματα που σου αρέσουν, που πιστεύεις ότι θα "πάνε", που εμπιστεύεσαι τον δημιουργό...

Νίκος Μάστορης: Ναι, γιατί έτσι θα μπορείς να προτείνεις κάτι που εσύ θεωρείς καλό.

Ανδρέας Πεφάνης: Είναι και θέμα του να γνωρίζεις την πελατεία σου. Ξέρεις ότι έχεις 4 άτομα που τους αρέσει ο τάδε σκιτσογράφος. Ε, θα παραγγείλεις επιπλέον αντίτυπα από την καινούρια του δουλειά!

Λευτέρης Σταυριανός: Να ξεκαθαρίσουμε όμως το εξής: Αλλο είναι να έχεις κάτι στα ράφια σου και άλλο να το προτείνεις. Εγώ ποτέ δεν θα προτείνω σε άνθρωπο, comic που το διάβασα και δεν μου άρεσε. Κι ας μείνει για πάντα στο ράφι, κι ας μου μείνουν 50 κόπιες.

Σπύρος Ευάγγελος Αρμένης: Ακούγεται γενικά το παράπονο ότι τα μαγαζιά προωθείτε περισσότερο τα superhero comics...

Λευτέρης Σταυριανός: Αυτό δεν ισχύει. Και θα στο πω πολύ απλά. Όταν έχω 50 παραγγελίες ενός τεύχους της Marvel και έχω έναν που διαβάζει JOHNNY, THE HOMICIDAL MANIAC, είναι λογικό να παραγγείλω Marvel. Αυτοί που έχουν τα παράπονα, ας παραγγέλνουν τα τεύχη που θέλουν.

Νίκος Μάστορης: Το PREVIEWS είναι στη διάθεση όλων. Δεν λέμε σε κανέναν "μην παραγγείλεις από μικρούς εκδότες". Αλλά δεν βλέπουν καν τις μικρές εταιρίες κι όταν παίρνουν χαμπάρι ένα καλό comic μικρής εταιρίας, θα το πάρουν τρεις μήνες μετά και θα τους κακοφανεί που δεν το χεις.

Λευτέρης Σταυριανός: Δεν μπορεί να μου παραπονιέται ο άλλος ότι δεν φέρνω Slave Labor. Να φέρω γιατί; Για να τα έχω στο ράφι; Αφού δεν φεύγουν!

Νίκος Μάστορης: Όταν ανοίξαμε το Relax είπαμε ότι δύο ράφια θα τα αφιερώσουμε στα ανεξάρτητα. Αν σου πω ότι μέχρι σήμερα έχουμε ακόμα κομμάτια από εκείνη την πρώτη παραγγελία; Κανείς δεν ήρθε να τα ζητήσει, πέρα από δύο, τρεις ανθρώπους.

Λευτέρης Σταυριανός: Έχω το παράδειγμα του BLANKETS. Δεν το ζήτησε κανείς και όταν διάβασαν τις κριτικές το αναζητούσαν 15 άνθρωποι.

Νίκος Μάστορης: Αυτό συμβαίνει γιατί οι εταιρίες θα βγάλουν ένα προϊόν στο site τους μόνο αφού αυτό κυκλοφορήσει. Όταν θα το δει ο αναγνώστης και θα μου το ζητήσει, οι παραγγελίες του PREVIEWS θα έχουν ήδη φύγει.

Ανδρέας Πεφάνης: Κακά τα ψέματα, δεν έχουμε και το χώρο -εκτός από τα χρήματα- για να έχουμε τα πάντα στα ράφια μας.

Σπύρος Ευάγγελος Αρμένης: Ας πάμε στον τομέα των back issues. Γιατί είναι τόσο περιορισμένος ο αριθμός τους;

Νίκος Μάστορης: Για τους ίδιους λόγους. Τεύχη με πολύ μεγάλη αξία που δεν φεύγουν. Έχουμε 420 συνδρομητές, βάλε και τους περιστασιακούς πελάτες φτάνουμε στους 500. Είναι ζήτημα αν 10 από αυτούς μου έχουν ζητήσει εξεζητημένα back issues. Καταλαβαίνεις λοιπόν ότι δεν αξίζει τον κόπο να κάνεις τέτοια επένδυση.

Λευτέρης Σταυριανός: Εδώ το Forbidden Planet περιόρισε τα comics του στο 1/20 και γέμισε τον χώρο με toys. Eγώ πάντως δουλεύω πολύ με back issues και μάλλον έχω διαφορετική αντιμετώπιση στο ζήτημα αυτό από τα παιδιά. Πιστεύω ότι υπάρχει αγορά και ότι ο κόσμος τα ψάχνει. Απλά θέλει να κάνεις ταξίδια έξω, με τις κατάλληλες επαφές ώστε να φέρνεις κομμάτια σε πολύ χαμηλές τιμές. Από το μαγαζί μου έχουν περάσει κομμάτια όπως AMAZING FANTASY #15, AVENGERS #1, τεύχη που κάποτε τα έβλεπα κι "έκλαιγα" ως αναγνώστης.

Ανδρέας Πεφάνης: Δική μου πολιτική είναι "θες κάτι, μου το λες". Αν μπορώ να το βρω, υπολογίζω το κέρδος του καταστήματος κι αν η τιμή που ορίζω βρίσκει σύμφωνο τον πελάτη, το φέρνω. Είμαι από τα μικρά κομιξάδικα, άρα δεν μπορώ να φέρνω τα πάντα.

Σπύρος Ευάγγελος Αρμένης: Τιμολογείτε τα back issues με αντικειμενικές αξίες;

Λευτέρης Σταυριανός: Εγώ προσωπικά όχι. Ανάλογα με το πόσο το έχω αγοράσει βάζω ένα ποσοστό επάνω και σε πολλές περιπτώσεις βγαίνει πολύ φθηνότερο από το μέσο όρο. Δεν ακολουθώ την πολιτική των αμερικάνων που περιμένουν να βγει το OVERSTREET για να κάνουν ανατιμολογήσεις.

Σπύρος Ευάγγελος Αρμένης: Γενικά έχει παρατηρηθεί μία διαφορά στις τιμές των καινούριων τευχών ανά κατάστημα. μπορεί αυτή η διαφορά να είναι μικρή (5 ή 10 cents το τεύχος) αλλά στο σύνολο βγαίνει υπολογίσιμη διαφορά. Αυτό πως εξηγείται;

Ανδρέας Πεφάνης: Ανάλογα με την παραγγελία που κάνει το κατάστημα. Αλλο να μοιράζεις το κέρδος σε 300 κομμάτια και άλλο σε 1000 κομμάτια.

Λευτέρης Σταυριανός: Εμάς πολιτική μας είναι όταν μας κάνουν additional discount να το δίνουμε στον πελάτη, να μην το κρατάμε.

Νίκος Μάστορης: Αντίστοιχα κι εμείς.

Σπύρος Ευάγγελος Αρμένης: Σε ότι αφορά στα "suggested for mature readers", με τι κριτήρια δέχεστε μία τέτοια παραγγελία ή αγορά από έναν ανήλικο πελάτη;

Λευτέρης Σταυριανός: Είναι πολιτική μας να μην δίνουμε σε ανήλικους τίποτα.

Νίκος Μάστορης: Ένα περιστατικό σύντομο, με το γιο που γιόρταζε και θέλει ο πατέρας να του πάρει ένα κουκλάκι δώρο. Κι ο πιτσιρικάς διαλέγει ένα ενήλικο και κοιτάω τον πατέρα και του λέω "δεν είναι για την ηλικία του". "Μα αφού το θέλει" μου απαντάει. Πες μου εσύ τι κάνεις εκείνη τη στιγμή όταν έχει τη συγκατάθεση του γονέα. Αλλά όταν θα μου έρθει ακόμα και για τα MAX της Marvel, ένας από τους τέσσερις πιτσιρικάδες που πάνε σχολείο ακόμα, δεν θα του το φέρω και θα του εξηγήσω γιατί. Όπως είπε και ο Λευτέρης πριν, ο μέσος όρος ηλικίας στα comics έχει ανέβει άρα οι περιπτώσεις αυτές είναι λίγο σπάνιες.

Νίκος Μάστορης

Σπύρος Ευάγγελος Αρμένης: Σχεδόν όλοι σας έχετε παράλληλα και online stores στις ιστοσελίδες σας...

Νίκος Μάστορης: Όχι ακριβώς. Στο Relax ξεκινήσαμε το site για ενημερωτικούς λόγους, για τα 10 λεπτά που δεν μπορεί ο άλλος να έρθει στο μαγαζί, να κοιτάξει στο internet και να δει τι καινούριο έχει το PREVIEWS. μπορεί φυσικά να δώσει την παραγγελία του μέσω mail, αλλά μέχρι εκεί.

Λευτέρης Σταυριανός: Εμένα είναι αμιγώς online store, δεν έχει ενημερωτικό χαρακτήρα.

Σπύρος Ευάγγελος Αρμένης: Έχει τη δυναμική του μαγαζιού;

Λευτέρης Σταυριανός: Σε καμία περίπτωση. Εξακολουθώ να πιστεύω ότι το καλύτερο είναι να έρθει ο άλλος στο χώρο σου, να πιάσει, να ξεφυλλίσει.

Ανδρέας Πεφάνης: Εμένα είναι πιο πολύ ενημερωτικό το site, ναι μεν υπάρχουν όλα τα προϊόντα του καταστήματος μέσα, αλλά εγώ προσπάθησα να πάρω έτσι τους πελάτες της επαρχίας που δεν έχουν κάποιο comic shop κοντά τους... Πελοπόννησο, Στερεά Ελλάδα, Ρόδο, νησιά, Αλεξανδρούπολη... Αυτοί οι άνθρωποι που δεν έχουν άλλο τρόπο ενημέρωσης παρά μέσα από το Internet. Τρεις τέτοιοι τόποι υπάρχουν στο ελληνικό internet, το δικό σας το COMICDOM, το δικό μου το COMICWORLD και το COMICART που έχει μία πιο καλλιτεχνική φυσιογνωμία και λειτουργεί κυρίως μέσα από το forum του και τις συζητήσεις που γίνονται εκεί.

Σπύρος Ευάγγελος Αρμένης: Πιστεύετε ότι τα events που γίνονται λειτουργούν υπέρ της ενδυνάμωσης της αγοράς;

Λευτέρης Σταυριανός: Ναι. για παράδειγμα το signing που συν-διοργανώσαμε, το Jemma με το COMICDOM λειτούργησε πολύ καλά, όπως επίσης και τα βραβεία που κάνατε. πάντα όμως συντηρείται το ενδιαφέρον του ήδη υπάρχοντος κοινού.

Ανδρέας Πεφάνης: Το φεστιβάλ που είχα διοργανώσει πριν από δύο χρόνια, ήταν κατά τη γνώμη μου μία καλή περίπτωση.

Λευτέρης Σταυριανός: Κοίτα νομίζω ότι οι έλληνες είμαστε και λίγο πανηγυρτζήδες. Δεν πιστεύω φέρ' ειπείν ότι όλοι αυτοί οι άνθρωποι που πάνε στο Φεστιβάλ της ΒΑΒΕΛ, θα αγοράσουν έστω και μία ΒΑΒΕΛ ή ένα comic. Απλά γίνεται χαβαλές εκεί, γίνονται συναυλίες... πώς θα περάσουμε το απόγευμα. Δεν πιστεύω ότι γίνεται κάτι τρομερό μέσα από αυτά. Απλά είναι καλό να γίνονται γιατί συσπειρώνουν την ήδη υπάρχουσα comic κοινότητα.

Σπύρος Ευάγγελος Αρμένης: Τι προσφέρει ένα ελληνικό comic shop στον πελάτη ώστε να μην προτιμήσει το διαδίκτυο για τα ψώνια του; Σημειωτέον ότι οι τιμές εκεί είναι πιο χαμηλές...

Ανδρέας Πεφάνης: Ας μην γελιόμαστε, με τους πελάτες μας γινόμαστε σταδιακά φίλοι.

Νίκος Μάστορης: Αυτή τη σχέση δεν στη δίνει το διαδίκτυο.

Ανδρέας Πεφάνης: Επιπλέον ή θα πρέπει να δώσει τη διαφορά στα μεταφορικά για να του έρθουν άμεσα ή να περιμένει κάνα δίμηνο μέχρι να φτάσουν.

Νίκος Μάστορης: Επιπλέον στο internet δεν μπορείς να πιάσεις το comic και να το ξεφυλλίσεις. Ο μόνος περιορισμός που θέτουμε εμείς είναι ότι δεν μπορείς να κόψεις limited series.

Σπύρος Ευάγγελος Αρμένης: Γιατί αυτό αλήθεια;

Νίκος Μάστορης: Είναι απλό. Κόβοντας ένα ltd στη μέση, αυτός που θα βρει το #3, 4 και 5 δεν θα είναι ευχαριστημένος, ούτε όμως και αυτός που θα μείνει με το #1 και 2 δεν θα είναι ευχαριστημένος. η ρύθμιση αυτή πιστεύω ότι βολεύει όλο τον κόσμο.

Λευτέρης Σταυριανός: Εμείς έχουμε άλλη πολιτική. Θεωρώ ότι δεν μπορείς να τον υποχρεώσεις τον άλλον να αγοράζει κάτι που δεν του αρέσει να το διαβάζει πλέον. Αναγκαστικά το "τρώω" εγώ, ως μαγαζί.

Σπύρος Ευάγγελος Αρμένης: Ποιο είναι το ακριβότερο item που έχετε αυτή τη στιγμή στο μαγαζί σας;

Λευτέρης Σταυριανός: Το Terminator life size 1 προς 1 που κάνει 9.000 ευρώ.

Νίκος Μάστορης: ?????????????????

Ανδρέας Πεφάνης: Ήταν παραγγελία και τελικά ο άνθρωπος μετακόμισε και μου έμεινε. Daredevil statue σε σχέδιο του Quesada, πάνω στο σταυρό, 250 ευρώ.

Σπύρος Ευάγγελος Αρμένης: Ποια είναι η καλύτερη κίνηση που έχετε κάνει ως επιχειρηματίες;

Λευτέρης Σταυριανός: Νομίζω που έφερα back isssues.

Νίκος Μάστορης: Αυτό το σαλονάκι που καθόμαστε τώρα. Ένας χώρος που δημιουργεί το κλίμα οικειότητας που θα θέλαμε να βρίσκουμε κι εμείς ως πελάτες.

Ανδρέας Πεφάνης: Μάλλον το site.

Σπύρος Ευάγγελος Αρμένης: Και αντίστοιχα ποια είναι η χειρότερη κίνηση που έχετε κάνει...

Λευτέρης Σταυριανός: Όταν παράγγειλα από τη movieFX, τρεις life-size στολές της Storm Trooper. O τύπος ήταν απατεώνας και έχασα τα λεφτά μου.

Νίκος Μάστορης: Δεν έχω κάτι στο μυαλό μου. Μάλλον θα ήθελα να έχω μεγαλύτερο κατάστημα...

Ανδρέας Πεφάνης: Νομίζω ότι η τοποθεσία του μαγαζιού είναι λίγο λάθος, θα έπρεπε να είμαι λίγο πιο κεντρικά.

Σπύρος Ευάγγελος Αρμένης: Ποια είναι η άποψή σας για τη εγχώρια παραγωγή comics; Ακούγονται πολλά παράπονα γενικώς ότι δεν προωθούνται από τα μαγαζιά, αν δεν κάνω λάθος, Νίκο, εσείς δεν φέρνετε κιόλας...

Λευτέρης Σταυριανός: Κοίτα τα παιδιά έχουν επιλέξει να μην φέρνουν ελληνικά comics, αυτό είναι θέμα επιλογής, αλλά στα δικά μας καταστήματα αυτό δεν ισχύει, προσπαθώ να τα υποστηρίζω, όντας κι ο ίδιος εκδότης ελληνικών comics και θεωρώ ότι οποιαδήποτε προσπάθεια γίνεται πρέπει να υποστηρίζεται. Κακά τα ψέματα είναι σημαντικό να υπάρχει εκδοτική πρωτοβουλία, κυρίως όμως με μέτρο. Θεωρώ ότι η προσπάθεια που είχε γίνει από τη Modern Times δεν στερούνταν σοβαρότητας, απλά βγήκαν πολλοί τίτλοι που δεν μπορούσαν να απορροφηθούν από την ελληνική αγορά. Πρέπει πρώτα να εκπαιδευτεί το κοινό προκειμένου να δημιουργηθεί παράδοση όπως έχουν άλλες χώρες, το Βέλγιο, η Ισπανία, η Γαλλία, η Ιταλία.

Νίκος Μάστορης: Καθώς η ερώτηση απευθύνεται σε μένα, η απάντηση είναι ότι χρειάζεται αρκετός χώρος και χρόνος προκειμένου να εντοπίζεις ελλείψεις, να ζητάς να σου φέρνουν επιπλέον τεύχη... Προς το παρόν δεν έχουμε τη δυνατότητα να στηρίξουμε υπεύθυνα ένα τέτοιο απαιτητικό section.

Σπύρος Ευάγγελος Αρμένης: Και μία τελευταία ερώτηση: Για ποιο λόγο ένας νέος αναγνώστης να επιλέξει το δικό σας κατάστημα έναντι των άλλων;

Λευτέρης Σταυριανός: Εκτός του ότι χορεύω γυμνός ρούμπα πάνω στο γραφείο; (γέλια)

Σπύρος Ευάγγελος Αρμένης: Εκτός από αυτό! Αυτό μπορεί να διώξει τους πελάτες.

Ανδρέας Πεφάνης: Μην το λες, εξαρτάται από τα βίτσια του καθενός...

Νίκος Μάστορης: Νομίζω ότι όλοι οι σταθεροί αναγνώστες έχουν περάσει από όλα τα μαγαζιά. Κρίση έχουν όλοι και ο καθένας επιλέγει το χώρο που του ταιριάζει.

Λευτέρης Σταυριανός: Για τους πελάτες που παίρνουν πάνω από 30 τίτλους, έχουμε Golden Member Card που δίνει έκπτωση 10% στα comics, συν προτεραιότητα στις κρατήσεις. Αυτό ίσως φάνει άδικο για τους υπόλοιπους που παίρνουν λιγότερους τίτλους, αλλά το κάνουμε ως ένδειξη ευγνωμοσύνης σε αυτούς που, κακά τα ψέματα, συντηρούν την επιχείρηση.

Νίκος Μάστορης: Τον καλό πελάτη δεν θα το κρίνουμε από τα πόσα αγοράζει, αλλά από το αν θα είναι συνεπής στις παραγγελίες του και στις υποχρεώσεις του αδειάζοντας τακτικά τη σακούλα του. Σε αυτούς παρόλα αυτά που αγοράζουν πολλούς τίτλους, πάντα θα κάνουμε εκπτώσεις. Επιπλέον το καθιστικό όπου μπορείς να αράξεις με την ησυχία σου και να χαζέψεις το PREVIEWS όση ώρα θέλεις.

Ανδρέας Πεφάνης: Κι εγώ τις εκπτώσεις μου τις κάνω όποτε μπορώ σε μεγάλα ποσά. Εκπτώσεις ίσως να μπορώ να κάνω και μεγαλύτερες σε κάποια σημεία.

Σπύρος Ευάγγελος Αρμένης: Να σας ευχαριστήσω άλλη μία φορά που αποδεχτήκατε την πρόσκληση (πρόκληση) του COMICDOM για αυτό το panel discussion. ελπίζω οι αναγνώστες μας να βρουν εξίσου ενδιαφέρουσα τη κουβέντα μας.

Μην ξεχάσετε να επισκεφτείτε τα sites των τριών καταστημάτων