Βρίσκεστε στο archive.comicdom.gr. Βλέπετε το παλιό site και αρχείο του www.comicdom.gr. 2000+ άρθρα, reviews και συνεντεύξεις βρίσκονται στην διάθεσή σας. Το νέο, πλέον blog, site του Comicdom μπορείτε να το βρείτε στο http://www.comicdom.gr
Βρίσκεστε στο archive.comicdom.gr. Βλέπετε το παλιό site και αρχείο του www.comicdom.gr. 2000+ άρθρα, reviews και συνεντεύξεις βρίσκονται στην διάθεσή σας. Το νέο, πλέον blog, site του Comicdom μπορείτε να το βρείτε στο http://www.comicdom.gr
  • column info
    new stuff

    Ξ“Β“Ξ“οŸƒ ÝíΓʽ site ðïá Ξ“οŸƒΞ“Β­Ξ“Β§Ξ“Β¬Ξ“οŸƒΞ“Β±Ξ“ΞŽΞ“Β­Ξ“οŸƒΞ“Ξ„Ξ“Κ½Ξ“Β© Ξ“Β³Ξ“οŸƒ Ξ“οŸ„Ξ“Κ½Ξ“Β¨Ξ“Β§Ξ“Β¬Ξ“οŸƒΞ“Β±Ξ“Β©Ξ“Β­Ξ“Βž Ξ“ΚΌΞ“ΒœΞ“Β³Ξ“Β§ Ξ“οŸƒΞ“ΒŸΞ“Β­Ξ“Κ½Ξ“Β© Ξ“Β°Ξ“Β±Ξ“Κ½Ξ“Β£Ξ“Β¬Ξ“Κ½Ξ“Ξ„Ξ“Β©Ξ“οŸ„Ξ“Βœ Ξ“οŸ‚Ξ“Β½Ξ“Β³Ξ“οŸ„Ξ“β€•Ξ“Β«Ξ“β€• Γ­Γʽ Ξ“Β°Ξ“Κ½Ξ“Β±Ξ“Κ½Ξ“οŸ„Ξ“β€•Ξ“Β«Ξ“β€•Ξ“Ξ…Ξ“Β¨Ξ“οŸƒΞ“ΒŸ Ξ“οŸ„Ξ“Κ½Ξ“Β­Ξ“οŸƒΞ“ΒŸΞ“Β² ôéò Ξ“οŸ‚Ξ“Β©Ξ“Κ½Ξ“Β±Ξ“οŸ„Ξ“οŸƒΞ“ΒŸΞ“Β² Ξ“Κ½Ξ“Β­Ξ“Κ½Ξ“Β­Ξ“οŸƒΞ“ΞŽΞ“Β³Ξ“οŸƒΞ“Β©Ξ“Β² Ξ“Β·Ξ“Ξ‰Ξ“Β±Ξ“ΒŸΞ“Β² Γ­Γʽ ôïá Ξ“οŸ…Ξ“οŸƒΞ“Ξ†Ξ“Β½Ξ“Β£Ξ“οŸƒΞ“Β© Ξ“οŸ„Ξ“ΒœΞ“Ξ„Ξ“Β©. Ï Ξ“οŸƒΞ“οŸ„Ξ“ΒœΞ“Β³Ξ“Ξ„Ξ“β€•Ξ“Ξ„Ξ“οŸƒ Ξ“Ξ…Ξ“Β°Ξ“οŸƒΞ“Β½Ξ“Β¨Ξ“Ξ…Ξ“Β­Ξ“β€•Ξ“Β² Ξ“Β±Ξ“β€•Ξ“ΒžΞ“Β² ôïá comicdom.gr, Ξ“Ξ†Ξ“Β±Ξ“β€•Ξ“Β­Ξ“Ξ„Ξ“ΒŸΞ“Β¦Ξ“οŸƒΞ“Β© Γ­Γʽ Γ³ΓʽΓ² Ξ“οŸƒΞ“Β­Ξ“Β§Ξ“Β¬Ξ“οŸƒΞ“Β±Ξ“ΞŽΞ“Β­Ξ“οŸƒΞ“Β© Ξ“οŸ„Ξ“Κ½Ξ“Β¨Ξ“Β§Ξ“Β¬Ξ“οŸƒΞ“Β±Ξ“Β©Ξ“Β­Ξ“Βœ ãéΓʽ Ξ“ΞŒΞ“Β«Ξ“Κ½ Γ΄Γʽ updates, Ξ“ΞŽΞ“Β³Ξ“Ξ„Ξ“οŸƒ Γ­Γʽ ìçí Ξ“Β·Ξ“ΒœΞ“Β³Ξ“οŸƒΞ“Ξ„Ξ“οŸƒ ðïôÝ ôçí "Ξ“Β¬Ξ“Β°Ξ“ΒœΞ“Β«Ξ“Κ½".




 Reviews 24/10: LOGICOMIX από τον Αριστείδη Κώτση.


 Reviews 23/10: SOLOMON KANE #1 από τον Ανδρέα Μιχαηλίδη.


 Reviews 22/10: THE AMAZING REMARKABLE MONSIEUR LEOTARD από τον Θωμά Παπαδημητρόπουλο.


 Reviews 21/10: BACK TO BROOKLYN #1 από τον Γιώργο Χατζηκωστή.


 Reviews 17/10: NOTHING NICE TO SAY από τον Θωμά Παπαδημητρόπουλο.


 Reviews 16/10: SUBLIFE από τον Αριστείδη Κώτση.


 15/10: Νέο strip JANE'S WORLD της Paige Braddock.


 14/10: Νέο strip ΚΟΥΡΑΦΕΛΚΥΘΡΑ του Αντώνη Βαβαγιάνη.


 Reviews 13/10: AGE OF SENTRY #1 από τον Γιώργο Χατζηκωστή.


των Πάνου Κρητικού και Μυρτώ Τσελέντη
03-10-06

Ένας Χρόνος Μετά...

Bonsoir,

Καλώς ήρθατε αγαπημέν... ωπ, τί είναι αυτό;

Τουρτίτσα; Κεράκι; Τι ευχάριστη έκπληξη! Πραγματικά δεν έπρεπε... Μας συγκινείτε! Μην τραγουδάτε, κοκκινίζουμε! Σας ευχαριστούμε, σας ευχαριστούμε πολύ!

Τι κοιτάτε εσείς στο βάθος, με απορία; Ναι, εσείς με το καπέλο, δεν ξέρετε τι είναι σήμερα;

Το τσίρκο μας κλείνει τον ένα χρόνο που βρίσκεται κοντά σας. Ναι , πέρασε ένας ολόκληρος χρόνος από τότε που σας πρωτοεπισκεφτήκαμε. Και για αυτό έχουμε ετοιμάσει κάτι διαφορετικό από τις άλλες φορές. Ένα πλήρες ερωτηματολόγιο με όλα όσα θέλατε να μάθετε για μας, αλλά φοβόσασταν να ρωτήσετε (κουτά παιδιά).

Και ναι, για πρώτη φορά, είμαστε και οι δύο στην σκηνή, για να μας ανακρίνετε με όποιον τρόπο θέλετε και απολαμβάνετε.

Αρχίστε λοιπόν εσείς κύριε, ναι εσείς με το καπέλο.


Γιατί αξίζει να ασχοληθεί κανείς με το χώρο των ευρωπαϊκών comics;

Μυρτώ Τσελέντη: Χα, η πρώτη ερώτηση και πολύ βασική. Η απάντηση θα μπορούσε να είναι ιδιαίτερα μακροσκελής, αλλά φαντάζομαι ότι θα βαρεθείτε, οπότε απαντώ όσο πιο σύντομα και περιεκτικά γίνεται.

Επειδή είναι μια μεγάλη βιομηχανία, με απίστευτη ποικιλία και εύρος, τόσο σε θέματα όσο και σε εικόνα, με πολύπλοκα όντα, πλάσματα, μορφές και ότι άλλο κάνει ένα τσίρκο ξεχωριστό χωρίς όμως να χάνει την ιδιαιτερότητά του.

Πάνος Κρητικός: Ο βασικός λόγος για τον οποίο αξίζει να ασχοληθεί κανείς με τα ευρωπαϊκά comics είναι η ποικιλομορφία τους. Μέσα από το βασικό format ενός ευρωπαϊκού άλμπουμ (αυτό των 46, 54, ή 64 σελίδων) ο αναγνώστης μπορεί να διαβάσει ιστορίες κάθε είδους και κάθε σχεδιαστικής τεχνοτροπίας. Αυτό που απολαμβάνω περισσότερο είναι ο πειραματισμός της ευρωπαϊκής σκηνής, που λειτουργεί (φαινομενικά) ανεξάρτητα από τις επιταγές της βιομηχανίας. Από τη μία έχεις την παραδοσιακή γαλλοβελγική σκηνή (TIN TIN, SPIROU, ASTERIX κ.τ.λ.) η οποία έχει επιβάλει την άποψη και τις τάσεις της, όσον αφορά το πώς αντιλαμβάνονται οι μεγάλες ευρωπαϊκές εταιρίες τα comics αλλά, ταυτόχρονα, εξίσου μεγάλες εταιρίες δίνουν βήμα τόσο σε γνωστούς όσο και σε πρωτοεμφανιζόμενους δημιουργούς, να πειραματιστούν θεματικά και καλλιτεχνικά. Όπως συμβαίνει και με τα manga, έτσι και με τα ευρωπαϊκά comics, έχεις την αίσθηση πως μπορείς να διαβάσεις ιστορίες για οτιδήποτε, από το πώς χέζει ο καλλιτέχνης, μέχρι τις τεχνικές διαλογισμού που εφαρμόζουν εξωγήινοι πολιτισμοί. Δεν υπάρχουν περιορισμοί, πέρα από τη φαντασία...


Ποιες ουσιαστικές διαφορές εντοπίζουν οι παρουσιαστές του EUROPEAN CIRCUS, μεταξύ ευρωπαϊκής και αμερικανικής σκηνής;

Μυρτώ Τσελέντη: Χμμ, είναι περίεργη ερώτηση αυτή, γιατί όσο φυσική και αν ακούγεται, η απάντηση είναι κάπως πιο περίπλοκη. Καμιά από τις δύο σκηνές δεν είναι μονοδιάστατη, δεν μπορεί πλέον να προσδιορίσει κανείς ποια είναι τα χαρακτηριστικά των πλασμάτων που ανήκουν στην μία ή στην άλλη και να τα κατηγοριοποιήσει, με εξαίρεση τον τόπο γέννησής τους. Εκτός των άλλων, υπάρχει αλληλεπίδραση μεταξύ τους, καθώς ταξιδεύουν, συναντιόνται, πίνουν μπύρες, χορεύουν σάμπα, ερωτεύονται και κάνουν όμορφα πλασματάκια μαζί. Υπάρχουν υπέροχα και κάκιστα όντα και στις δυο περιπτώσεις. Κυμαίνονται από λεπτομερή σε μίνιμαλ και από καρτουνίστικα σε ρεαλιστικά, από πολυεπίπεδα σε ρηχά και από τρελά διασκεδαστικά σε απίστευτα καταθλιπτικά. Διαφορές, φυσικά, υπάρχουν, αλλά το ίδιο ισχύει και μεταξύ όντων που ανήκουν στην ίδια σκηνή. Η βασικότερη διαφορά που εντοπίζω εγώ είναι η μορφή τους, δηλαδή το format και η έκδοση. Το σύνηθες γαλλικό format είναι μεγάλο με 48 σελίδες, σκληρό εξώφυλλο και εκδίδεται με συχνότητα ενός άλμπουμ το χρόνο, για κάθε σειρά. Αλλά και πάλι, σε αυτό το πλαίσιο, πολλές εταιρίες πειραματίζονται, καταρρίπτοντας τα στεγανά.

Πάνος Κρητικός: Για μένα οι σημαντικότερες διαφορές εντοπίζονται στη θεματολογία και στον τρόπο παρουσίασης. Τα comics στη Γαλλία και την Ισπανία, ως επί το πλείστον, σπάνια ακολουθούν το ρυθμό της μηνιαίας έκδοσης. Κάθε τίτλος κυκλοφορεί ένα με δύο άλμπουμ το χρόνο, οπότε είναι εύκολο για τον αναγνώστη να πειραματιστεί με τίτλους και δημιουργούς. Δεδομένης, δε, και της ποικιλομορφίας που επικρατεί, είναι εύκολο για κάποιον που αγοράζει 12 άλμπουμ το χρόνο (ένα κάθε μήνα περίπου, αν και δεν γνωρίζω κανέναν που να ασχολείται σοβαρά με τα comics και να αγοράζει μόνο ένα τίτλο το μήνα) να έχει μια αρκετά αντιπροσωπευτική εικόνα των τάσεων και της εξέλιξης του μέσου, πολύ περισσότερο από κάποιον που "εγκλωβίζεται" στην παρακολούθηση μιας μηνιαίας σειράς. Η μεγάλη ευλογία (κατά τη γνώμη μου πάντα) των αμερικάνικων comics, το continuity, έχει γίνει και η κατάρα της σκηνής. Από τη μια, ο αναγνώστης έχει την ευκαιρία να διαβάζει αιώνια ιστορίες με τους αγαπημένους του χαρακτήρες, ταυτόχρονα, όμως, βυθίζεται στα σύμπαντα των μεγάλων εταιριών σε βαθμό εθισμού, χάνοντας με τον τρόπο αυτό την επαφή του και με άλλα εξίσου ενδιαφέρονται και αξιόλογα πράγματα.


Ποια είναι η θέση των ευρωπαϊκών comics στην Ελλάδα; Πόσο εύκολα μπορεί να τα βρει κανείς; Πάει η ποιότητα χέρι-χέρι με την ποσότητα; Υπάρχει ζωή μετά το θάνατο; (άσχετο)

Μυρτώ Τσελέντη: Τα όντα που παρουσιάζονται στο τσίρκο μας, καμιά φορά μεταναστεύουν μόνιμα στην χώρα μας. Κυκλοφορούν από διάφορες εκδοτικές εταιρίες, όπως η Μαμούθκόμιξ, η Anubis και τα περιοδικά "9" και ΒΑΒΕΛ. Κυκλοφορεί ένας ικανοποιητικός αριθμός τίτλων, αν αναλογιστούμε το μέγεθος της αγοράς comics στην Ελλάδα, ο οποίος, όμως, είναι συγκριτικά ελάχιστος με την ποσότητα αυτών που εκδίδονται. Η ποιότητα είναι αρκετά καλή, επίσης. Κυκλοφορούν αρκετά διαμαντάκια, μερικά μέτρια και ελάχιστα σκουπίδια. Στην μεταφορά τους στην ελληνική έκδοση, συνήθως χάνουν το σκληρό εξώφυλλο και πέφτει η ποιότητα της εκτύπωσης. Από πλευράς μετάφρασης, μερικά είναι πολύ καλά και ευφυή, ενώ άλλα έχουν... απροσεξίες.

Πάνος Κρητικός: Σε αντίθεση με την κατάρα που βαραίνει τη μεταφορά αμερικανικών εκδόσεων στην Ελλάδα (με πολύ λίγες, δυστυχώς, εξαιρέσεις), τα ευρωπαϊκά comics στάθηκαν, μέχρι σήμερα, αρκετά τυχερά. Υπάρχουν, φυσικά, σημαντικές διαφοροποιήσεις από τις πρωτότυπες εκδόσεις (κυρίως στην απουσία σκληρού εξωφύλλου και, ελαφρώς, στο format), αλλά από την άλλη, οι εταιρίες που καταπιάνονται με αυτά κάνουν, ως επί το πλείστον, σοβαρή δουλειά.

Τη συστηματικότερη παρουσίαση ευρωπαϊκών comics στην χώρα μας κάνει, αναμφίβολα, η Μαμούθκόμιξ, η οποία έχει πάνω από 500 άλμπουμ στον κατάλογο της. Κυκλοφορεί, κυρίως, mainstream τίτλους, οι περισσότεροι από τους οποίους αποτελούν κλασσικά δείγματα του χώρου, ενώ ενίοτε πειραματίζεται και με πιο "διαφορετικά" πράγματα. Αν και οι επιλογές της (σε νέους τίτλους, κυρίως) δεν με βρίσκουν απόλυτα σύμφωνο, καταφέρνουν να παρουσιάσουν ενδιαφέρουσες κυκλοφορίες σε προσεγμένες εκδόσεις. Όσον αφορά σε πιο ενήλικα και underground comics, τα πρωτεία διεκδικούν τα περιοδικά ΒΑΒΕΛ και ΠΑΡΑΠΕΝΤΕ (R.I.P.). Η συμβολή τους στο χώρο είναι τεράστια, ιδιαίτερα αν αναλογιστεί κανείς ότι από τις σελίδες τους πέρασαν κάποια εντελώς πρωτοποριακά comics, από δημιουργούς που βρίσκονταν στην ακμή τους και σε μια χρονική περίοδο (δεκαετία του 1980) όπου η λέξη "comics" ήταν συνδεδεμένη με το ΜΙΚΙ ΜΑΟΥΣ και το ΣΠΑΪΝΤΕΡ ΜΑΝ.

Αναφορικά με την ποσότητα των τίτλων που έχουμε δει στην Ελλάδα, συμβαίνει το εξής παράδοξο. Ο αριθμός είναι αρκετά μεγαλύτερος από όσο υποψιάζονται οι περισσότεροι, σε σημείο που η πλήρης καταγραφή των ευρωπαϊκών τίτλων στα ελληνικά (από τα μέσα της δεκαετίας του 1950 έως σήμερα) να αποτελεί ένα αρκετά δύσκολο και επίπονο εγχείρημα. Στην ελληνική αγορά κυκλοφορούσαν, επί δεκαετίες, διάφορα εβδομαδιαία και δεκαπενθήμερα περιοδικά (τα τελευταία από αυτά -ΑΓΟΡΙ, ΜΠΛΕΚ, ΤΡΟΥΕΝΟ- ολοκλήρωσαν τον κύκλο τους στα τέλη της δεκαετίας του 1980), τα οποία, λόγω της πιο προσιτής τιμής για τα δικαιώματα έκδοσης, έδειχναν ιδιαίτερη προτίμηση στην ευρωπαϊκή σκηνή. Πολλοί από αυτούς τους τίτλους δεν κυκλοφόρησαν ποτέ ως άλμπουμ, ενώ υπάρχουν και αρκετές εκδοτικές εταιρίες που ασχολήθηκαν σποραδικά με τα comics, κυκλοφορώντας άλμπουμ σε ανύποπτο χρόνο και χωρίς συνέχεια. Συνεπώς, μόνο με πρόσβαση σε οργανωμένα και πλήρη αρχεία-συλλογές, μπορούμε να έχουμε μια ολοκληρωμένη εικόνα. Από την άλλη πλευρά, αν σκεφτεί κανείς ότι τα τελευταία χρόνια, μόνο στη Γαλλία, κυκλοφορούν, κατά μέσο όρο, 2.500 τίτλοι ετησίως, τότε οι συγκρίσεις φαντάζουν άτοπες.


Που μπορεί να βρει κάποιος ευρωπαϊκά comics στη χώρα μας;

Μυρτώ Τσελέντη: Υπάρχουν επιλεγμένοι χώροι, όπου μπορεί κανείς να βρει μια ποικιλία από τα πλάσματα που παρουσιάζονται εδώ και να διαλέξει αυτό που του αρέσει περισσότερο να πάρει σπίτι του να το κάνει γούτσου γούτσου. Πάμε πρώτα με τα μαγαζιά. Comics στα γαλλικά βρίσκει κανείς στον Kaufman (στη Σταδίου), όπου υπάρχει μεγάλη ποικιλία που ανανεώνεται συχνά και πολλές καινούργιες κυκλοφορίες περιοδικών με αυτό το αντικείμενο, στη FNAC (στο The Mall), όπου η ποικιλία είναι σημαντικά πιο περιορισμένη, αλλά μπορεί κανείς να παραγγείλει ότι επιθυμεί, σε πολύ συμφέρουσες τιμές και στο βιβλιοπωλείο της Βαβέλ (Λόντου) όπου κρύβονται πολλά διαμαντάκια. Για comics της σχολής αυτής, μεταφρασμένα στα αγγλικά, η καλύτερη περίπτωση είναι το βιβλιοπωλείο Πολιτεία (στην Ασκληπιού).

Από περιοδικά, συχνά στις σελίδες του "9" και της ΒΑΒΕΛ, φιλοξενούνται μερικά από αυτά τα ιδιαίτερα πλάσματα.

Πάνος Κρητικός: Λίγο ή πολύ, όλα τα εξειδικευμένα καταστήματα comics φιλοξενούν κάποια ευρωπαϊκά comics στα ράφια τους, κυρίως ελληνικές και αγγλόφωνες εκδόσεις. Από εκεί και πέρα, στην Αθήνα, original γαλλικά BD βρίσκει κανείς στον Kaufman και σποραδικά στα πρακτορεία ξένου τύπου (συνήθως τεύχη από τα SPIROU, BODOI και PSIKOPAT). Τα βιβλιοπωλεία στα οποία μπορεί να βρει κανείς το σύνολο σχεδόν των ελληνικών εκδόσεων (νέων και παλαιών που είναι ακόμα σε στοκ) είναι τα Solaris και Comicon. Το ίδιο, αλλά σε ελαφρώς μικρότερη κλίμακα, ισχύει και για το βιβλιοπωλείο της Βαβέλ, με τη διαφορά πως εκεί μπορεί να βρει κανείς και πολλές αγγλόφωνες εκδόσεις που συνήθως δεν βλέπουμε σε άλλα βιβλιοπωλεία. Στη Θεσσαλονίκη, τη μεγαλύτερη ποικιλία έχουν το Comicon και η Σπηλιά των Comics. Για την υπόλοιπη Ελλάδα, υπάρχουν τα περίπτερα (για όσους τίτλους κυκλοφορούν σε αυτά) και κάποια ενημερωμένα βιβλιοπωλεία. Και φυσικά, να μην ξεχνάμε και το Διαδίκτυο, όπου βρίσκει κανείς τα πάντα. Τα περιοδικά που, αυτή τη στιγμή, δημοσιεύουν συστηματικά ευρωπαϊκά comics είναι η ΒΑΒΕΛ και το "9". Οι περισσότερες ελληνικές εταιρίες, πάντως, προτιμούν την κυκλοφορία αυτόνομων άλμπουμ (με πιο σταθερή τη Μαμούθκόμιξ).


Κάποιος από εμάς που μιλά μόνο αγγλικά σαν δεύτερη γλώσσα και δεν τον καλύπτει η ελληνική σκηνή, μπορεί να καλυφθεί από τα ευρωπαϊκά comics που κυκλοφορούν στην αγγλόφωνη αγορά;

Μυρτώ Τσελέντη: Όχι, δεν μιλάνε όλα τους μόνο γαλλικά, ισπανικά, ιταλικά και άλλες εξωτικές γλώσσες. Δεν έχουν, βέβαια, όλα Proficiency, αλλά με λίγο ψάξιμο εντοπίζονται. Εκδοτικοί οίκοι όπως οι Fantagraphics, Coconino Press και NBM, επιλέγουν, μεταφράζουν και παίρνουν στην αγκαλιά τους μερικούς πολύ καλούς τίτλους, αλλά δυστυχώς, σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να μιλάμε για πλήρη κάλυψη.

Πάνος Κρητικός: Όσον αφορά τις αγγλόφωνες εκδόσεις, την πιο σταθερή παρουσία έχουν το περιοδικό HEAVY METAL και η εταιρία Humanoids Publishing, Και στις δύο περιπτώσεις, πάντως, έχουμε να κάνουμε με εκδόσεις που αφορούν, κυρίως, το χώρο του φανταστικού και της επιστημονικής φαντασίας, οπότε όσοι ενδιαφέρονται για κάτι διαφορετικό, θα πρέπει να αρκεστούν σε κάποια από τα άλμπουμ που κυκλοφορούν από τις εταιρίες που ανέφερε η Μυρτώ. Κατά τη γνώμη μου, πάντως, η ελληνική αγορά αποτελεί μια καλή αρχή για όποιον ενδιαφέρεται να μπει στο χώρο, μιας και τουλάχιστον αυτά που θεωρούνται "κλασσικοί" τίτλοι έχουν κυκλοφορήσει στη χώρα μας. Όσοι προβληματίζεστε για την ποιότητα των ελληνικών εκδόσεων, δεν χρειάζεται να ανησυχείτε ιδιαίτερα, εφόσον η απόδοση των κειμένων στα ελληνικά, στις περισσότερες από αυτές, κινείται σε πολύ καλό επίπεδο. Προσωπικά, χρησιμοποιώ τις αγγλόφωνες εκδόσεις περισσότερο ως συμπλήρωμα για πράγματα που απλά δεν έχουν κυκλοφορήσει εδώ.


Πως αντιμετωπίζουν οι Έλληνες την ευρωπαϊκή comics σκηνή;

Μυρτώ Τσελέντη: Ως την κατάρα του Τεν Τεν! Χεχε, πλάκα κάνω! Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν διαβάσει ΑΣΤΕΡΙΞ, ΛΟΥΚΙ ΛΟΥΚ και κανένα ΙΖΝΟΓΚΟΥΝΤ και εκεί τελειώνει. Τα υπόλοιπα είναι παραμελημένα και κλαίνε μόνα τους σε μια γωνία. Οι φίλοι των comics έχουν συνδέσει τα ευρωπαϊκά comics με αυτούς τους τίτλους και δεν είναι σπάνιο να σνομπάρουν όλη την σκηνή εξαιτίας της απέχθειάς τους για αυτούς. Το ειρωνικό είναι πως άνθρωποι που δεν διαβάζουν comics τακτικά, τα έχουν συνδέσει συνολικά με αυτούς τους τίτλους και με ευχάριστες αναμνήσεις θερινής ραστώνης. Υπάρχει, βέβαια, και μια μειοψηφία που τα αγαπάει και τα εκτιμάει ιδιαίτερα. Για την κατάσταση αυτή, φυσικά, ευθύνεται, σε μεγάλο βαθμό, το εμπόδιο της γλώσσας.

Πάνος Κρητικός: Θα έλεγα πως υπάρχει κάποια προκατάληψη, αλλά μάλλον πρόκειται, περισσότερο, για αδιαφορία. Οι πιο συστηματικοί αναγνώστες comics αυτό-εγκλωβίζονται στην αμερικανική σκηνή και αγνοούν οτιδήποτε άλλο. ΟΚ, σέβομαι την απόφαση κάποιου να επενδύει τα χρήματα του σε πράγματα που τον ικανοποιούν και ναι, υπάρχουν πολλοί εκεί έξω που δεν μπορούν να διαβάσουν κάτι αν δεν είναι στην πρωτότυπη έκδοση του. Τα comics, όμως, είναι μια ιδιαίτερα πολυμορφική τέχνη, που δεν γνωρίζει σύνορα. Δεν γίνεται να μάθουμε όλες τις γλώσσες του κόσμου για να τα απολαύσουμε. Προσωπικά, διαβάζω αμερικάνικα comics κάθε είδους. Δεν μπορώ όμως να αγνοήσω πως γύρω μου κυκλοφορούν αριστουργήματα με διαφορετική ονομασία προέλευσης που απλά περιμένουν να τα ανακαλύψω. Για μένα, είναι θέμα "πνευματικής δίαιτας" και αντίληψης της πραγματικότητας. Ούτως ή άλλως, υπάρχουν μόνο δύο κατηγορίες comics: Τα καλά comics και τα κακά comics.


Σχετικά με τη στήλη που ακούει στο όνομα EUROPEAN CIRCUS: Τί προσπαθεί να κάνει η Μυρτώ και τί ο Πάνος;

Μυρτώ Τσελέντη: Το μέρος τού τσίρκου που διευθύνω εγώ έχει σαν στόχο να παρουσιάζει φρέσκο "θέαμα" στην βρεφονηπιακή ηλικία του (το πολύ μέχρι πέντε ετών) και να σχολιάζει, σαν την περίεργη γειτόνισσα, τα πρώτα του βήματα. Σαν καλή γειτόνισσα, επίσης, αναμεταδίδει με μεγάφωνο όλα τα νέα της πολυκατοικίας (και δυο δρόμων παραπέρα) και ότι καινούργιο κουβαλάνε στις σακούλες με τα ψώνια όποιοι τολμάνε να ξεπορτίσουν, βάζει το στερεοφωνικό στο τέρμα για να ακούνε όλοι τις μουσικές επιλογές του μήνα και το ίδιο κάνει και με την τηλεόραση (η οποία παίζει κατά κόρον animation μικρού μήκους, ένα χώρο σχετικά άγνωστο στο κοινό της Ελλάδας).

Πάνος Κρητικός: Το δικό μου show σ' αυτό το τσίρκο είναι πιο σοβαρό και ενίοτε πιο βαρετό. Επιλέγω να παρουσιάζω, με μια πιο αναλυτική διάθεση (συνεπώς, μόνο έναν τίτλο τη φορά), comics που θεωρώ για κάποιο λόγο σημαντικά, comics που μου αρέσουν, ή απλώς comics που ενδέχεται να ενδιαφέρουν κάποιους εκεί έξω. Δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο σχέδιο στο όλο εγχείρημα. Η επιλογή τους είναι, συνήθως, απόφαση της στιγμής. Φροντίζω, απλώς, να υπάρχει κάποια ποικιλία στη θεματολογία και φυσικά, πληροφορίες για το που μπορεί να το βρει ο αναγνώστης της στήλης. Οι ημερομηνίες κυκλοφορίας δεν παίζουν για μένα κάποιο ιδιαίτερο ρόλο, εφόσον τα καλά comics είναι και διαχρονικά. Αυτό που θεωρώ ότι αξίζει να αναζητήσει ο αναγνώστης είναι τα πολλαπλά επίπεδα ανάγνωσης μιας ιστορίας. Καλώς ή κακώς, τα comics δεν είναι απλά μια μορφή διασκέδασης, αλλά κομμάτι της σύγχρονης ιστορίας της τέχνης.


Είστε ικανοποιημένοι με το μέχρι τώρα αποτέλεσμα;

Μυρτώ Τσελέντη: Το τσίρκο πάει καλά, κόβει τα εισιτήρια που πρέπει για να βγάζει τα έξοδά του, λαμβάνει και κανένα χειροκρότημα, καμιά φορά, που το κάνει να γουργουρίζει και να κουνάει παιχνιδιάρικα τα αυτιά. Τι άλλο να ζητήσει κανείς;

Πάνος Κρητικός: Σε γενικές γραμμές ναι, με την ελπίδα, βέβαια, πως υπάρχουν κάποιοι εκεί έξω που μας διαβάζουν. Απολαμβάνω το στήσιμο κάθε παράστασης, αφού μου δίνεται η ευκαιρία να ξαναδιαβάσω κάποια comics έπειτα από πολύ καιρό. Και η δημιουργία του "Collector's Data" έχει πολύ ενδιαφέρον. Και επί τη ευκαιρία, να αναφέρω δύο παραλείψεις που δεν μου έχω συγχωρήσει: Στο κείμενο για τον Ralf König (Η ΚΑΠΟΤΑ ΔΟΛΟΦΟΝΟΣ) παρέλειψα να αναφέρω την κυκλοφορία του άλμπουμ ΤΡΕΛΕΣ ΑΔΕΡΦΕΣ, από τις εκδόσεις Βαβέλ (το μοναδικό του αυτόνομο άλμπουμ στα ελληνικά), ενώ στο κείμενο για τον Moebius (Ο ΜΟΙΡΑΙΟΣ ΤΑΓΜΑΤΑΡΧΗΣ), τη συνεργασία του με τον Stan Lee στη μίνι σειρά THE SILVER SURFER: PARABLE (Marvel Comics, 1988). Ουφ! Τα 'γραψα και ξελάφρωσα!


Υπάρχουν κάποια ευρωπαϊκά comics που αγγίζουν ιδιαίτερα την καρδιά των ring masters του EUROPEAN CIRCUS;

Μυρτώ Τσελέντη: Προφανώς, το σπίτι μου έχει καταντήσει ζούγκλα από τα πλάσματα που κατοικούν εκεί. Το να επιλέξω μερικά από αυτά θα ήταν αδικία για τα άλλα. Μα αφού επιμένετε θα σας δώσω κάποιους αγαπημένους θεούς που υπογράφουν αυτά που κοιμούνται στο κρεβάτι μου: Bilal, Yslaire, Moebius, Pratt, Crepax, Loisel, De Crecy, Mattotti, Schuitten, Prat, Ledroit, Gipi, Larcenet, Canepa-Barbucci και σίγουρα ξεχνάω μερικούς, των οποίων τα όντα έχουν βγει αυτή τη στιγμή για καφέ.

Πάνος Κρητικός: Είναι πάντα αρκετά άβολο να απαντά κανείς σε τέτοιες ερωτήσεις, επειδή πάντα κάτι μένει απ' έξω. Εντελώς ενδεικτικά, αναφέρω πως η ζωή μου ως αναγνώστης δεν θα ήταν η ίδια χωρίς την εμπειρία των: ΓΙΟΡΤΗ ΤΩΝ ΑΘΑΝΑΤΩΝ (του Enki Bilal), ΒΕΝΕΤΣΙΑΝΙΚΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ (του Hugo Pratt), ΜΕΡΑ ΟΡΓΗΣ 2 (του Milo Manara), ΙΝΚΑΛ (των Jodorowsky/Moebius), ΣΙΜΜΙΟΤΤΟ (των Pisu/Manara), MORBUS GRAVIS (του Paolo Eleuteri Serpieri). Λατρεύω, επίσης, την ωμότητα των ιστοριών του Andrea Pazienza, τον κυνισμό του Reiser, την ερωτική γραμμή του Guido Crepax, τον παραλογισμό του Gottlieb, τον μηδενισμό του Copi. Και όχι, δεν διαβάζω μόνο "κλασσικούρες". Απ' ότι διάβασα πιο πρόσφατα, ξεχώρισα, το REQUIEM (των Pat Mills/Olivier Ledroit), για την καφρίλα που το διακατέχει, το ΡΥΘΜΙΣΤΗ, για την steampunk αισθητική (sorry, οι δημιουργοί του μου διαφεύγουν αυτή τη στιγμή και δεν προλαβαίνω να το ψάξω), την ΑΤΑΛΑΝΤΗ (του Crisse), για τον τρόπου που προσεγγίζει τους ελληνικούς μύθους και το ΔΙΑΦΘΟΡΕΙΟ ΤΩΝ ΜΟΥΣΩΝ (του Gradimir Smudja), για το ζωγραφικό του σχέδιο και το μεταμοντέρνο, σουρεαλιστικό του χιούμορ. Ο κατάλογος, πάντως, θα μπορούσε να είναι πολύ μακρύτερος...


Αυτααααα!

Και τώρα που μπήκατε (έστω και για λίγο) στο μυαλό μας και λύσατε κάποιες από τις απορίες σας, ήρθε η ώρα να σας αποχαιρετίσουμε. Τα ξαναλέμε σε δύο εβδομάδες... Εμείς πάμε να κόψουμε την τούρτα...

Au revoir...

 



european circus archive | email the author
back to top



|home|about us|downloads|contact|oldies|events|

The artwork cannot be reproduced in any form without the written consent of the artist and/or publisher. Trade Names and trademarks mentioned and/or displayed on this Web Site are the property of their respective owners.
All Rights Reserved.

This page is best viewed at 1024x768 or higher with Mozilla Firefox 2.0.0.4
Certified on Mozilla Firefox 2.0.0.4+ or IE 6+

Get Firefox!
Powered by vi