"Ο αντι- αμερικανισμός είναι ο σοσιαλισμός των ηλίθιων"

Ο αντιαμερικανισμός στην Ελλάδα αγγίζει τα όρια της πολιτικής και πολιτιστικής νεύρωσης. Στη χώρα μας, κάθε νοήμων άνθρωπος σχεδόν «οφείλει» να είναι αντιαμερικανός. Λέγοντας αντιαμερικανός εννοούμε "Φονιάδες-των-Λαών - Αμέ-ρί-κά-νοι", εννοούμε "τέλος στην ιμπεριαλιστική διείσδυση της Coca Cola", εννοούμε "πήρα τέτοια χαρά τη μέρα των Πύργων"... Ακούς ανθρώπους προερχόμενους από –υποτίθεται- προοδευτικούς χώρους, να νομιμοποιούν τη βία της 11ης Σεπτεμβρίου, λες και οι τραγικές φιγούρες που έπεφταν από τα κτίρια στο κενό, δεν ήταν άνθρωποι αλλά πλοκάμια του καπιταλιστικού τέρατος. Πίσω από αυτή τη σκέψη, κρύβεται ρατσισμός, γεγονός το οποίο φαίνεται εκ πρώτης όψης παράδοξο (και εκ δευτέρας θλιβερό) όταν μιλάμε για «προοδευτικούς» πολίτες.

Κι όταν αυτοί δικαιολογούν τη θέση τους αναφερόμενοι στην επταετή δικτατορία, αφελώς παραβλέπουν ότι ο Bill Clinton κατά την επίσκεψή του στην Ελλάδα με την ιδιότητα του προέδρου των ΗΠΑ, είχε ζητήσει συγνώμη από τους Έλληνες για τη στάση της χώρας του στα χρόνια της Δικτατορίας. (αν έχει βαρύτητα η συγνώμη των γερμανών εταίρων μας για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και την Κατοχή, τότε δεν βλέπω γιατί εδώ να ισχύει κάτι διαφορετικό)

Μήπως υιοθετούνται άλλα μέτρα και σταθμά γιατί ο αντιαμερικανισμός πουλάει; Αφήστε που είναι και ευκαιρία για πορείες (με τα βρώμικα All-Star-άκια μας και το σκισμένο Levis μας), αριστερίστικες (και διευκρινίζω όχι αριστερές) παπαρολογίες, ανεξάντλητη ποζεριά και προκλητικά μονοδιάστατες αναλύσεις.

Κι ενώ μισούμε-μισούμε-μισούμε τους Αμερικάνους, την ίδια στιγμή σύμφωνα με τα στοιχεία του Ευρωβαρόμετρου για τη χώρα μας κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2005, η Coca-Cola ήταν πρώτη σε κατανάλωση έναντι άλλων αναψυκτικών, ενώ στις πρώτες θέσεις πωλήσεων ρούχων, παπούτσιων, καλλυντικών, τροφίμων, λάστιχων αυτοκινήτων, ηλεκτρικών συσκευών, τσιγάρων και αναλώσιμων γραφείου, συναντάμε μόνο αμερικανικές εταιρείες. Την ίδια περίοδο που διενεργήθηκε η πανευρωπαϊκή αυτή έρευνα, οι προερχόμενες από το Hollywood ταινίες έκοψαν 81% των εισιτηρίων όλων των ταινιών που προβλήθηκαν σε ελληνικές αίθουσες. Παράλληλα τα τζιν Levis και Lee ξεπούλησαν, ενώ οι αλυσίδες Haagen Daaz και Pizza Hut διπλασίασαν τα δίκτυα των καταστημάτων τους στη χώρα μας.

Ζούμε αμερικανικά και την ίδια στιγμή φωνάζουμε αντιαμερικανικά συνθήματα. Κι αντί οι νοήμονες άνθρωποι να καταγγείλουμε αυτή τη γελοιότητα, στρουθοκαμηλίζουμε, αρνούμενοι να δούμε την πραγματικότητα. Κάποιες φορές μάλιστα χρησιμοποιούμε τον αντιαμερικανισμό μας, προς ίδιον όφελος ή για να καλύψουμε αδυναμίες και ελλείμματα... Ας αφήσουμε όμως την ίδια την αφορμή να μας διηγηθεί την ιστορία...

Αιτία για να καταπιαστώ σήμερα με το συγκεκριμένο θέμα, στάθηκε η απάντηση του Χρήστου Ξανθάκη, στο γράμμα ενός αναγνώστη στο περιοδικό 9 (#329). Παρότι ανυπόγραφη η στήλη γραμμάτων του συγκεκριμένου τεύχους, το ύφος του συγκεκριμένου συντάκτη είναι άμεσα αναγνωρίσιμο για κάθε αναγνώστη του ενθέτου, συνεπώς ελπίζω να μην υποπίπτω σε κάποιο φρικτό ατόπημα αποδίδοντας σε λάθος άνθρωπο γραφόμενα άλλου. Ανοίξτε λοιπόν τη σκαναρισμένη σελίδα που ακολουθεί, διαβάστε το κείμενο κι ελάτε πάλι εδώ να δούμε μαζί πέντε πράγματα.

Όπως διαβάσατε κι εσείς ο κύριος Ξανθάκης, ουσιαστικά εξισώνει τη εναντίωση σε συγκεκριμένες πλευρές της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, με την εναντίωση σε έναν εκπαιδευτικό οργανισμό με πλούσια πολιτιστική και εκπαιδευτική δραστηριότητα. Όχι αυτός βέβαια, αλλά «εκείνοι» οι οποίοι θεωρούν την Ελληνοαμερικανική Ένωση «στην καλύτερη περίπτωση όργανο του αμερικανικού γλωσσικού και πολιτιστικού ιμπεριαλισμού, και στη χειρότερη άντρο πρακτόρων που απεργάζονται την υποδούλωσή μας». (το κόλπο του "κάποιοι λένε...", "λέγεται ότι..." κλπ, αποτελεί δημοφιλέστατη δημοσιογραφική πρακτική όταν ο γράφοντας δεν θέλει να σηκώσει το βάρος των λεγομένων του και τα αποδίδει σε ανώνυμους τρίτους)

Η ως άνω κλίμακα από την οποία καλείται να διαλέξει ο αναγνώστης, είναι λίγο στριμόχωρη, ας δούμε όμως ποιοι είναι εκείνοι για τους οποίους θα μπορούσε πραγματικά να ανησυχεί ο κύριος Ξανθάκης, σε περίπτωση που περνούσε την πύλη του μυαρού καπιταλιστικού άντρου:

1) Οι αναγνώστες του περιοδικού. Αν μιλάμε για το κοινό εκείνο του 9 που προέρχεται από τα comics, μπορώ να εγγυηθώ ότι κανείς δεν θα επέρριπτε το παραμικρό στους διοργανωτές. Δεν ξέρω βέβαια αν υπάρχει vocal κοινό ενός περιοδικού για comics σε πολιτικούς κύκλους, και αν αυτό είναι κάτι το οποίο θα έπρεπε να ενδιαφέρει τη σύνταξή του.

2) Οι δημιουργοί που θα συμμετείχαν σε μια τέτοια υποθετική διοργάνωση του 9. Από τους πιο φτασμένους, μέχρι τους προτεμφανιζόμενους, κανείς δεν θα είχε πρόβλημα με την Ελληνοαμερικανική Ένωση και της εγκαταστάσεις της. Στο προηγούμενο COMICDOM CON ATHENS, πέρασαν όλοι μια χαρά ανεξαρτήτως πολιτικών πεποιθήσεων. Ακόμη και οι μεγαλύτεροι που ενδεχομένως να έχουν κακές αναμνήσεις από τη Δικτατορία, δεν νομίζω ότι είδαν εκεί κανέναν Φοίνικα (μετράει κι η ηρωίδα Phoenix; - να προσέχουμε μη χαρακτηριστούμε), ούτε άκουσαν από τα μεγάφωνα τους πύρηνους, ασυνάρτητους λόγους του Παπαδόπουλου. Αν είχαν πάλι αναμνήσεις από το κτίριο, λυπάμαι, αλλά μάλλον τα έχουν μπερδέψει. Το παρόν κτίσμα της οδού Μασσαλίας, χτίστηκε μεν το 1961, ανακατασκευάστηκε όμως πλήρως το 1998 και αποτελεί το μοναδικό κτίριο πολλαπλών χρήσεων που προσφέρει υπηρεσίες συνεδριακού κέντρου στην καρδιά της Αθήνας.

3) Άλλοι εκπαιδευτικοί, πολιτιστικοί φορείς ή οργανισμοί. Μα γιατί να έχουν πρόβλημα με έναν εκπαιδευτικό οργανισμό με πενήντα χρόνια πολιτιστικής προσφοράς; Μπορείτε εσείς να σκεφτείτε έστω και ένα λόγο, χωρίς να υποπέσετε στη χρήση απαίδευτων επιχειρημάτων;

4) Τα καταστήματα comics. Next, το επιχείρημα είναι άτοπο, είδατε εσείς κανέναν στο COMICDOM CON ATHENS να έχει κρεμάσει πανό διαμαρτυρίας στο Dealers & Retailers Room;

Συνεπώς, πραγματικά απορώ για ποιους ανησυχεί ο κύριος Ξανθάκης, αν τελικά δεν εκφράζει πεποιθήσεις ή φόβους δικούς του, των φίλων του και των συνεργατών του. Γιατί από την κοινότητα των comics, πραγματικά δεν πρόκειται να τον χαρακτηρίσει κανείς.

Αν προσπαθήσω να θυμηθώ κάποιον από την ευρύτερη ελληνική κοινωνία και όχι από τον χώρο των comics που θα είχε αυτές τις απόψεις, τότε το μυαλό μου θα ανακαλούσε τις γνωστές και μη εξαιρετέες τηλεοπτικές περσόνες που βάλλουν μανιωδώς κατά του αμερικανικού ιμπεριαλισμού. Το κοινό του 9 και το ευρύτερο κοινό των comics στην Ελλάδα, προφανέστατα και στην συντριπτική τους πλειοψηφία δεν αποτελούνται από φορείς τέτοιων αντιλήψεων. Ας μην προσπαθούμε λοιπόν να πολιτικοποιήσουμε τα comics, γιατί η όποια τέτοια προσπάθεια μόνο περίεργους συνειρμούς μπορεί να φέρει ως προς τις προθέσεις της.

Μήπως όμως ο πραγματικός λόγος που το περιοδικό 9 δεν προχωράει στη διοργάνωση κάποιου μεγάλου, φιλόδοξου project είναι άλλος; Μήπως είναι σχετικός με τη σχετικά πρόσφατη συρρίκνωση του ενθέτου, καθ’ επιβολή της διοικήσεως; Μήπως αφορά στην έλλειψη ουσιαστικής στήριξης της εφημερίδας ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, απέναντι στο ένθετό της; Ή μήπως φταίνε και οι αναγνώστες όταν έχουν λάθος προσδοκίες από μισθωτούς υπαλλήλους ενός περιοδικού, ζητώντας τους να έχουν την ίδια θέρμη, αποφασιστικότητα και όρεξη για δουλειά με μια ομάδα εθελοντών;

Όταν πήγαμε στην Ελληνοαμερικανική Ένωση δεν είχαμε πίσω μας κανέναν μεγάλο Εκδοτικό Οργανισμό. Δεν συνομώτησαν μεγάλα συμφέροντα προκειμένου να μπει ο Captain America, ως Δούρειος Ίππος του ιμπεριαλισμού, στο σπίτι κάθε τίμιου, αριστερών καταβολών ελληνόπουλου. Είμασταν απλώς μια ομάδα νέων ανθρώπων με μια εξαντλητικά λεπτομερή πρόταση συνεργασίας, και με ανεξάντλητο πείσμα να φέρουμε στην ελληνική πραγματικότητα των comics αυτό που εμείς θεωρούμε «Άνοιξη».

Τελικά ο αντιαμερικανισμός είναι πολιτική θέση ή βολικότατη λύση όταν δεν θέλουμε να επικοινωνήσουμε τους πραγματικούς λόγους της στάσης μας;

Ακόμα χειρότερα όμως και για να επιστρέψω στον αρχικό ισχυρισμό μου ότι ο αντιαμερικανισμός στην Ελλάδα αγγίζει τα όρια της πολιτικής και πολιτιστικής νεύρωσης, είμαι βεβαιος ότι ο συγγραφέας αυτής της απάντησης πιστεύει απόλυτα αυτά που γράφει, και απλώς τυχαίνει αυτά που πιστεύει και γράφει, να καλύπτουν άλλα πράγματα που δεν πρέπει να κοινοποιηθούν. Αθέλα του γίνεται έτσι φορέας αυτού που λέγεται "αντανακλαστικός" αντιαμερικανισμός, εκείνου δηλαδή του αντιαμερικανισμού που είναι ρηχός, αυτάρεσκος, φωνακλάς και εν τέλει μη-απειλητικός για την διαδικασία του εξαμερικανισμού.

Ναι κύριοι, κάποιοι είστε τόσο αντιαμερικανοί που χρησιμοποιείτε (ακόμη και ασυνείδητα) το μίσος σας, για να καλύψετε τις δικές σας ελλείψεις. Ντροπή σας!

Υ.Γ. Αν η Ελληνοαμερικανική Ένωση και οι ευκαιριακοί συνεργάτες της χαρακτηριζόμαστε πολιτικά και όχι από τo πολιτιστικό μας έργο, τότε θα πρότεινα στον εμπνευστή αυτής της απάντησης, να χαρακτηρίσει άντρο ιμπεριαλισμού και το Ινστιτούτο Θερβάντες, καθώς με βάση τη συλλογιστική που προβάλλει στο κείμενό του, οι ισπανοί ως συνεργάτες των ΗΠΑ και της Μεγάλης Βρετανίας, έχουν την ευθύνη που τους αναλογεί στον πόλεμο του Ιράκ. Ξέχασα όμως, οι ισπανοί είναι ευρωπαίοι, και οι ευρωπαίοι είναι φίλοι μας. Άρα αγαπάμε και τα comics τους!

Υ.Γ.2 Αυτό το «Sorry» της απάντησης, αποτελεί τη δυσσάρεστη επιβεβαίωση ότι από τον γλωσσικό ιμπεριαλισμό που επικαλείται, μάλλον δεν έχει γλιτώσει ούτε καν ο ίδιος ο συγγραφέας της. Και μάλιστα χωρίς καν να έχει συνεργαστεί με τους “αμερικανούς” όπως κάποιοι άλλοι!

Υ.Γ.3 Ο Jacques Julliard, σημαίνουσα προσωπικότητα της γαλλικής αριστεράς είχε γράψει: "Ο αντι-αμερικανισμός είναι ο σοσιαλισμός των ηλίθιων". Δεν έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, ότι ο τίτλος του άρθρου που μόλις διαβάσατε δεν είναι δανεικός από την πένα κάποιου αμερικανού ιμπεριαλιστή, αλλά από εκείνη ενός γάλλου αριστερού συγγραφέα;